Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Rozumienieipoznawaniewartości
19
Natomiastpotoczneznaczeniesłowanwartość”prezentujezbiorowe
wyobrażenieużytkownikówjęzykapolskiego.JaktwierdziJanusz
Gajda,npotoczniepojęciewartościjestutożsamianeztym,cocenne,
odpowiadającewysokimwymaganiom,godnepożądania,stanowiące
celdążeńludzkich.Sątoidee,przekonania,ideały,przedmiotymate-
rialneuznawaneprzezzbiorowośćspołecznąijednostkizaszczegól-
niecenne”.12
Jakmożnasiębyłoprzekonać,nwartość”mawznaczeniupotocz-
nym,obiegowymkonotacjewyłączniepozytywne,nadajesensmyśleniu
idziałaniujednostki,tworzypoczuciewspólnoty,obejmujematerialne
iniematerialneelementydziedzictwakulturowego.Istotnącechąwar-
tościjestteżmożliwośćnprzyciąganiakusobie”,anawetfascynacji,
czegorównieżdoświadczakażdyczłowiek,awłaściwośćtazawartajest
włacińskimźródłosłowie.
1.2.Statuswartości
Mimotychwstępnychustaleńodpowiedźnapytania:czymjestwar-
tość?,jakistatusposiada?,niejestsprawąprostą,bowiempojęcieto
macharakterwieloznaczny.Należałobysięgnąćdorefleksjionajwięk-
szympoziomieścisłościiabstrakcji.JaktwierdziWładysławTatarkie-
wicz,definiowaniewartościnjesttrudne,jeśliwogólejestmożliwe”,
ponieważsłowotooznaczanswoiste,proste,nierozkładalnezjawisko
[ś]podobniejakwyrazy»byt«czy»świadomość«.Jegozdaniemdefini-
cjewartościbywająalbozastąpieniemjednegosłowaprzezdrugie,albo
teżomówieniemwystępującympoddwiemapostaciami:
1.nwartośćrzeczyjesttąjejwłasnością,któraczyni,iżlepiejjest,by
rzecztabyła,niżbyniebyła”,
2.nwartośćjesttąwłasnościąrzeczy,zewzględunaktórąchcemy
rzecztęmieć,zewzględunaktórąjestnamonapotrzebna”.13
Dopodobnychwnioskówdochodziwlatachosiemdziesiątych
XXwiekuGerhardKloskapoanaliziezróżnicowanychznaczeniowo
izakresowodefinicjiwartościwnaukachspołecznych.Jednakproblem
12
JanuszGajda,Wartościwżyciuczłowieka–prawda,miłość,samotność,Lublin
1997,s.11;zob.też:idem,hasłonwartościwedukacji”,[w:]Encyklopediapedago-
gicznaXXIwieku,t.VII,Warszawa2008,s.38;zob.też:Małysłowniketyczny,red.
StanisławJedynak,Bydgoszcz1994,s.242–243.
13
WładysławTatarkiewicz,Pojęciewartości…,op.cit.,s.61–62.
