Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
GEOMETRIAWPOGLĄDACHPEDAGOGICZNYCHODSTAROŻYTNOŚCIDOXVIIIWIEKU
Porozpadziecesarstwarzymskiegoiupadkuustrojuniewolniczegonastą-
piłokresstosunkówfeudalnych,szkolnictworzymskieutrzymałosięwnielicz-
nychośrodkachEuropyiwykształciłsięnowy,praktycznytypśredniowiecznego
wykształcenia.Chrześcijaninowizniższychwarstwspołecznychpotrzebnabyła
jedynieznajomośćpacierzaigłównychzasadwiarykatolickiej,comiałzapew-
nićdomrodzinnyorazprzekazduchownychwkościele.Po7.rokużyciadzieci
zrodzinszlacheckichoddawanonadwórmagnacki,adziecimieszczańskie-na
praktykęrzemieślniczą.Katedralne,kolegiackie,klasztorneszkołyśredniowieczne
byłyprowadzoneprzezduchowieństwoikształciłymłodzieżdostanuduchow-
nego.Geometriajakonaukapomiaruziemi,pomimoto,żestanowiłaelement
quadrivium,niemiaładlakleruwiększegopraktycznegoznaczeniaiuczonojej
wwąskimzakresie5.
Epokaodrodzeniaprzyniosłazesobąwzrostświadomościiwiedzyoczło-
wieku.Nastąpiłwówczaswielkizwrotwkierunkuczłowiekaijegoczłowieczeń-
stwa,przywrócononależytąrangędzieciństwu,podkreślanowagęwarunków
prawidłowegorozwojuiwzrostudzieckazwyraźnątendencjąodejściawprocesie
wychowaniaodkarcielesnych.
WybitnyhumanistaokresuodrodzeniaErazmzRotterdamu(1465-1536)
podkreślałpotrzebęrozwijaniaumysłudzieciodnajmłodszychlatprzezwyko-
rzystaniebajek,obrazkówigierwserdecznymibliskimkontakcienauczyciela
zwychowankiem.Rolęzmysłówiobserwacjiwpoznawaniuotaczającegoświata
akcentowałnatomiastJanLudwikVives(1492-1540).
JanAmosKomeński(1592-1670),określanyjakonajwiększypedagogdziejów
wychowania,czołowyreformatorszkolnictwaswojejepoki,stworzyłideęszkoły
elementarnej,doktórejmiałyuczęszczaćdziecipomiędzy6.a12.rokiemżycia.
JegodziełoWielkadydaktykatojedenobszernyprogramnauczania,wktórym
ważnemiejscepełniwychowaniemoralneiumysłowe.Pedagogpodkreślałtrzy
drogipoznawaniarzeczywistości,które„dostarczajądzieckupodstawowychdo-
znańipobudzajądoczynnościrękę,mowęirozum.Należądonich:poznawanie
rzeczyzapośrednictwemzmysłów,aktywnośćdziecka(wykonywanieczynno-
ściiwytwarzanieprzedmiotów)orazmówienie”6.WdzieleNowametodanauki
J.A.Komeńskiwskazałmetodyiśrodkizdobywaniaumiejętności.Pisał,żegłów-
nymprzedmiotempoznaniapowinnabyćprzyroda,adrogidoowegopoznania
wiodącetoobserwacjaidoświadczenie.
OkreswczesnegodzieciństwaJ.A.Komeńskipodzieliłnasześćklasszko-
łymacierzyńskiej.Pierwszatopołóg,drugatoczaskarmienia,trzeciatoklasa
gaworzeniaipierwszychkroków,czwarta-mówieniaispostrzegania,piąta-
25
5
6
Ibid.,s.164.
W
.Bobrowska-Nowak,Zarysdziejów...,cz.I,s.49.
