Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Edukacja,(nie)równośćirywalizacja.Teoretyczneinterpretacje
11
uzyskałydyplomukończeniazarównoszkołypodstawowej,średniej,jak
iwyższej.Jednakiwtymprzypadkurodząsięproblemy.Trudnobowiempo-
równaćpoziomiwarunkinauczaniawprowincjonalnejszkolepodstawowej
nawsizmożliwościami,jakieuzyskujedzieckowzakresiekształceniaoraz
osobistegorozwojuwszkolewwielkimmieście,wdzielnicyzamieszkiwanej
przezklasęśrednią.TrudnoteżporównaćszkołyśrednietypubrytyjskiEaton,
względniejapońskąNadęzplacówkaminatymsamymszczeblukształcenia
wdzielnicachportowychHamburgaczynowojorskichgettach.Takiesamo
rozumowanieprzeprowadzićmożnanapoziomieuniwersyteckim.Dyplom
wyższychuczelniznajdującychsięnajwyżejwcenionychrankingachdaje–
jakjużpisano–znaczniewiększemożliwościkarieryspołeczno-zawodowej
niżdyplomuczelniprowincjonalnych.
Drugikontekstrelacjiedukacjidoproblemurówności/nierówności
społecznejodnosisiędoroliwykształceniawdeterminowaniumożliwości
uzyskaniażyciowegosukcesu.Istotnazdajesiębyćtutajprzedewszystkim
odpowiedźnapytanie:jakajestróżnicawdochodach,prestiżuipozycji
osób,któreposiadająndobrewykształcenie”–wporównaniudoosóbniewy-
kształconychtakdobrze?Stratyfikacyjnarolaedukacjijesttymwiększa,im
większajestróżnicawtymzakresie.Nieulegateżwątpliwości,żewtakich
społeczeństwach,jaknaprzykładjapońskie,amerykańskieczybrytyjskie,
dyplomnajlepszychuczelnistanowi–abypowtórzyćrazjeszczetęsamątezę–
nieomalgwarancjęzawodowegoimaterialnegosukcesu,asystemedukacji
wswojejcałościpełniznaczącą(niekiedydecydującą)rolęwdeterminowaniu
procesówstratyfikacyjnych5.
Wtymmiejscupojawiasiękoniecznośćuwzględnienia,przywoływanej
jużwcześniej,kategoriiruchliwościspołecznej.Jestbowiemoczywiste,że
usytuowaniejednostekwklasachspołecznych(iwramachszerszegosyste-
mustratyfikacji)niemacharakterustałego.Ruchliwośćspołecznamożemieć
charakterwertykalny;odnosisięwówczasdonprzemieszczaniasię”jednostki
wgóręlubwdół(drabinyspołecznej)najednejlubkilkupłaszczyznachżycia
społecznego(naprzykładprzejściezklasyniższejdoklasyśredniejlubod-
wrotnie).Zkoleiruchliwośćocharakterzehoryzontalnymodnosisiędozmia-
nypołożeniajednostkinatymsamympoziomiestatusu–jednakwróżnych
obszarachżyciaspołecznego(np.gdynauczycielkanauczaniapoczątkowego,
poukończeniuodpowiednichstudiówpodyplomowych,stajesiędoradcą
zawodowymwurzędziepracy).Istotnezdajesiębyćtakżepojęciendystansu
ruchliwości”,którezwiązanejestzodległościąmiędzyjednym(wyjściowym)
punktem,jakijednostkaposiadawhierarchii,adrugim–tym,któryuzyskała
wrezultacieswojejruchliwości(naprzykład,jeślisynbezrobotnegoiposia-
5ProblemtenomawiaZ.MelosikwrozdzialeEdukacjaistratyfkacjaspołeczna,wksiążce
Uniwersytetispołeczeństwo…,dz.cyt.,s.105–145.
