Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zwrotedukacyjnywperspektywiekulturowej
29
grypomiędzywizualnością,zmysłami,instytucjami,dyskursem,ciałem”2.Istot-
nąopozycyjnądystynkcję,pokazującąodwrócenieporządku,podajeHaar(1996,
s.71):nDlaNietzschego,wprzeciwieństwiedoPlatonaczyHeideggera,logospod-
legasztuce.Logosjestformąsztuki,zaśsztukaniejestformąlogosu”.
Jakiestądwynikająimplikacjedlaedukacjiikultury?JeromeBruner,autorksiążki
Kulturaedukacji(2010),wswoichbadaniachprzyjmujeperspektywękulturalistycz-
ną,polegającąnauznaniufaktu,iżumysłludzkinieistniejepozakulturąipozostaje
zniąwdialektycznymzwiązku.Kulturalizmówopierasięnazałożeniu,iżnnicnie
jestwolneodkultury”(Bruner,2010,s.30).Tuteżrodzisiępostawadialogicznaire-
fleksyjna,organizującaniejakoetycznewarunkiefektywnejpedagogii.TezyBrunera
(2010,s.16):nKultura,będącwytworemczłowieka,samakształtujeludzkiumysł”
czydalej:nEwolucjaumysłuwiążesięzesposobem,wjakirzeczywistośćjestprzed-
stawionazapomocąsystemusymbolicznegopodzielanegoprzezczłonkówwspól-
notykulturowej”
,wktórymlogosspełnirolęsensotwórczą,azarazemedukacyjną,
niesąodkrywcze.NoamChomskyzauważył,iżludzkośćnieposługujesięidealnym
metajęzykiem,którymmogłabyopisaćdziałaniedrugiegoumysłu.Ograniczenia,
najakienatrafiaedukacjaikultura,sąwięcdomenąjęzyka(logosu),komunikacji,
azwłaszcza-pozwrociepiktorialnym-obrazów.Implikacjedlakulturyiedukacji
sąpoważne,gdyżwykształcająpoleobrazowaniaopartenadominacjisferywizual-
nej,wyzbywającejsięnlinearnegodyktatutekstu”
.Wtórnyanalfabetyzm,epidemia
dysleksji,dysgrafii,dyskalkuliiitp.wśróduczniówmogąbyćwywołanezarzuceniem
ćwiczeniasię,jakuMickiewicza,nwksięgach”czychociażbywheurystycznejdyscy-
pliniemyślowej.Systemedukacjiproponujący,zamiastlektury,ekranizacjęsprzyja
pogłębianiusiędystrofiiwarstwy(zarezerwowanejdladziełaliterackiego)ingarde-
nowskichnbrzmieńsłownychitworówbrzmieniowychwyższegorzędu”
,wpływają-
cychnapercepcjęiorganizacjęświatamyśli,aprzeztonawyobraźnię(warstwęindy-
widualnychwglądów).Efektemtegojestchociażbypogłębianieubóstwajęzykowego,
ograniczanieopisywaniaświataiwyrażaniamyślijedyniedokilkujęzykowychcliché,
hasłowychuogólnieńiutartychstereotypów,zazwyczajpodawanychprzezmedia
iserialowescenariusze,prowadzącychdoprymitywizacjijęzyka,tzw.przeładowania
językaznaczeniami(loadingthelanguage):nCzłowiekuczysięporozumiewaćzinny-
mizapomocąfrazesów,takichjak»potakiwanie«,zamiastwyrażaniamyślilubuczuć
wbardziejosobistysposób[ł]nawiązującychdoniezłożonychukładówzdzieciń-
stwa[ł].Klarownośćzostałazastąpionamętnością”(Fauteux,1999,s.48).
Wlatach30zeszłegowiekuRuthBenedict(1999)stwierdziła,żeponieważdzie-
dzictwokulturoweczłowieka,dobreczyzłe,niejestprzekazywanebiologicznie,
koniecznejestistnieniewzorówkulturydeterminującychokreślonezachowania
2
Bydotrzećdostrukturiform,którekontrolująporządekobrazu,należyuwolnićobrazznlinearnegodyktatutek-
stu”
,zjegojęzykowejpowierzchni,jaktopostulująpiktorialiści.Mitchellwychodziodznaczeniapodstawowegosłowa
nikonologia”
,odproblemupodstawowego:nZjednejstrony,sugerujeonodyskursywnąnaukęoobrazach[image],zapa-
nowanienadikonąprzezlogos;zdrugiej(jakpiszeWood),niektóreuporczyweobrazyorazpodobieństwaprzenikają
dotegożdyskursu,prowadzącdozsumowania»światoobrazów«i»światopoglądów«”(Werner,2014).Werner(2014)
zauważyłaistotnykierunekargumentacjiMitchella,którywyrażasięwzdaniu,iżnwikonologii»ikona«absorbowana
jestcałkowicieprzezlogosorazżekrytycznaikonologiauzmysławiaopórikonywobeclogosu”
.
