Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Amerykańskiuczonyzwracauwagę,iżwcześniejmieliśmydoczynienia
zsytuacją,wktórejspecjalizacjasprzyjałarealnemupodnoszeniukwalifika-
cji.Obecniezmechanizacjąpracyorazpostępemtechnicznymnegatywne
skutkipodziałupracyujawniłysięwpełnejkrasie.Oznaczająonemiędzy
innymiograniczeniemożliwościrozwojowychczłowieka-rozwijaniepew-
nychcechisprawnościkoszteminnych.Niejesttowięcrozwójzrównowa-
żony,tymbardziejże,zdaniemMillsa,mechanizacjaprodukcjistopniowo
pozbawiaczłowiekamożliwościrozumieniaprocesupracyprzyjednoczes-
nejalienacjiodproduktówpracy.
Widaćwyraźnie,żeklasycynowoczesnychnaukspołecznychwwięk-
szościnegatywnieoceniająskutkipodziałupracydlajednostki.Niemniej
widząokreślonepożytkidlaspołeczeństwajakocałościorazdlagospodar-
ki.Podkreślająjednakżeprocesydegradacjiosobowościpostępującewwy-
nikuwykonywaniaprostych,elementarnychczynnościwokresieniemal
całejaktywnościzawodowej.InaczejnatomiastsprawęwidziEmilDurk-
heim,którycałąswojąkoncepcjęspołeczeństwabudujewokółpojęciaoraz
problematykipodziałupracyispecjalizacji.Nieoceniapochopniejego
skutków,leczskupiasięnaulokowaniupodziałupracywstrukturzespo-
łecznej,gospodarczej,wskazujenajegorozległefunkcje.Wartowtymmiej-
scudodać,żetakchętniedziśpowoływanae-gospodarkaorazinneprocesy
uznawaneniesłuszniezaabsolutnienowenieobalająkoncepcjiDurkheima.
Przeciwnie,pewneelementyładuspołecznegomogąbyćwciążanalizowa-
nezapomocątychkategorii.Wszczególnościzaśkoncepcjamechanicznej
iorganicznejsolidarnościdająsięszerokowykorzystaćwanalizachgospo-
dareki-przedewszystkim-społeczeństwwspółczesnych.
Wdalszychrozważaniachprzyjmujęrozumieniepodziałupracyijego
roliwnowoczesnychspołeczeństwachzaproponowaneprzezStanisława
Kozyra-Kowalskiego.Zwróciłonuwagę,żeszczególnąrolęodgrywajądziś
takiepodziałypracy,jakpraca:przemysłowa,finansowa,rolna,usługowa,
postprzemysłowa,pozaprzemysłowa,bezpośrednioprodukcyjna,pośred-
nioprodukcyjnaipozaprodukcyjna,kierowniczaiwykonawcza(por.Ko-
zyr-Kowalski,1995).Polskisocjolognazywatepodziaływielkimi,ponie-
ważobejmująonewielkiezbioryludzioraz-przedewszystkim-mają
dużeznaczeniedlaróżnicowaniajednostek.Zkoleipodziaływystępującew
obrębieokreślonychgałęzigospodarkinazywasięmałymi.Jestzrozumiałe,
iżobejmująonemniejszezbioryludzi.
Pracakierowniczaiwykonawcza
Wśródwielkichpodziałówpracyogromneznaczeniegospodarczeispo-
łecznemadziśpodziałnapracękierownicząiwykonawczą.Możnapowie-
28
