Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
13
Idalejtłumaczyrolęnauczycielawtejkwestii,posługującsiępojęciem„świa-
topoglądu”,„osobowości”,„środowiskaduchowego”ijego„warstwowości”,
któracechujebudowęotaczającegogoduchowegoświata:
Rozumnynauczycielpotrafiwstarymzwyczajulubnawetwstarymprzesądzieodnaleźć
duchowysens,wyjaśniającdzieckuteproblemy,którychrozwiązaniuswegoczasusłu-
żyły.Poglądnaświat,któryznalazłjakojużgotowy,aktóryaniniepokrywasięzupełnie
zjegowłasnymświatopoglądem,aniniejestświatopoglądemwychowanka,atylkoota-
czagojakośrodowiskoduchowe,nauczycielbędziesięstarałwtensposób„otworzyć”.
„Otworzy攜wiatopoglądtoznaczynadaćmużycieiruch,pozwolićzrozumiećjegopro-
blematykę,aniepoprzestawaćtylkonagotowychformułkachiodpowiedziach,którecha-
rakteryzujągojakozastygłysystem.Wokresieprzeddojrzewaniem,gdyduchoweoto-
czenieodczuwasięjakozewnętrznybyt,takieotwieranieiudostępnianiejestjedynym
rozwiązaniemsprawy.Nauczycielniemusiprzytympowstrzymywaćsięodwydawania
własnegosądu,niemożnagojednaknarzucać:ijedno,idrugieprzesłoniłobytylkopraw-
dziwysensduchowegośrodowiska.Powinienuznawaćjegowartośćijegoproblematykę,
gdyżnatymwłaśniepolegaprawdziwatolerancja.(...)Wychowanekpowiniennapod-
stawieposzczególnychprzykładówprzeżyćproblematykęświatopogląduinauczyćsię
rozumiećhistorycznieuwarunkowanąwarstwowość,któracechujebudowęotaczającego
goduchowegoświata.Dopierowtedybędziemógłużyćjegoelementówdobudowywłas-
negopoglądunaświat
11.
IstotnyjestteżwkładHessenawzakresiemoralnegowymiarukształcenia
odwołującegosiędowartościkulturowych.Hessenuważa,żezadaniemwy-
chowaniajestdążeniedoautonomiiipełniosobowości,którerealizujesię
przedewszystkimpoprzezkształcenieodwołującesiędosferywartościkultu-
rowych.Wedługniego,osobowośćdziękiuznaniunajwyższychwartościkultu-
rowychzawłasnestajesięmoralniedojrzała
12.
NajwybitniejszymreprezentantempedagogikikulturywPolscebyłBogdan
Nawroczyński,autorŻyciaduchowego
13.Nawroczyński„dokonałwyróżnienia
«faktukulturowego»(wspólnywielugrupomiprzechodzącywtradycję)
i«faktukulturalnego»(skierowanegonaceleobowiązującewdanejkulturze).
TowłaśnieNawroczyńskichybanajwydatniejprzyczyniłsiędojednoznacznego
ujęciaczynnościkulturalnych,któresąskierowanenaceleiposiadająwartość
dodatnią(normatywną),tzn.obowiązującąkażdego,ktoumietrafnieoceniać–
tymsamymteżująłpozytywniesamąistotękulturyidziałalnośćzniązwiązaną
wpolskiejpedagogice”
14.
Nawroczyńskipodkreślał,żedożyciakulturyniezbędnejest,abyskładające
sięnaniądobrakulturalnenietylkobyłyrozumiane,lecztakżeużywane
15.Ro-
zumieniedóbrkulturywedługNawroczyńskiegotoinaczejwnikaniewdobra
kultury.Wnikająceużywaniedóbrkulturalnychpolegananaładowaniutych
11Ibidem,s.48–49.
12Ibidem,s.156inast.
13B.Nawroczyński,Życieduchowe.Zarysfilozofiikultury,Kraków–Warszawa1947;idem,
Dzieławybrane,t.1–2,Warszawa1987.
14M.Nowak,JanuszGajda,Pedagogikakulturywzarysie,OficynaWydawnicza„Impuls”,
Kraków2006,s.318–recenzja,„PedagogikaKultury”2006,t.2,s.259.
15B.Nawroczyński,Życieduchowe...,op.cit.,s.138,139.
