Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kulturarzeczywistościszkolnejjakokreatorproaktywnejorientacji
15
sprostaćtrudnymokolicznościomizadaniom.Człowiekapełnomocnego
-oukształtowanychkompetencjachdoformułowaniairozwiązywaniano-
wych,trudnychzadań,mądrego,odpowiedzialnego,współczulnegoizdol-
negodosolidarnegowspółdziałania,umiejącegokrytyczniewybieraćiosą-
dzaćzwielorakichimigotliwychofertkulturalnychwedleuniwersalnych
wartościizasad.Ukształtowanieczłowiekanamiaręzłożonychwyzwań
współczesnościwłaśnieodedukacjizależy”7.
Adaptacjadoamorfcznegośrodowiskaodbywasiępoprzezpraktykę
uczeniasięnowegokontekstu,wktórymsiępartycypuje,przyczyniającsię
równieżdojegozmiany.Siławpływunaaktualnąsytuację,czyteżnaoto-
czeniespołeczne,macharakterzindywidualizowanyizależyodskłonności
podmiotudopodejmowaniaaktywnychdziałań,którepośredniotezmiany
wśrodowiskuwywołują.Współczesnestudianadjakościąszkołypowinny
uwzględniaćjejszerokopojętyprorozwojowywymiarodnoszącysięwisto-
ciedopoziomutego,coT.S.BatemaniJ.M.Crantnazwalikształtowaniem
proaktywnościjednostek.Inicjatywa,jakokomponentawyróżniającazacho-
waniaproaktywne,rozumianajakozdolnośćdopodejmowaniadziałania
orazgromadzeniazasobówiwsparciadlaprocesuzmiany,którejistotanie
zawężasiędozapoczątkowaniazamian,alerozciągasięnacechęzaanga-
żowaniawprocesosiągnięciacelu,jakimjestdoprowadzeniezmianydo
końca8,wydajesięnapłaszczyźnieedukacyjnejzbytważna,abymogłazo-
staćpominięta.Przestrzeńedukacjisprzyjaizwiększaszansenanadawanie
znaczeńwłaściwejdlapodmiotudecyzjidlaprzyszłości.Orientacjatempo-
ralnanaprzyszłośćpozwolinalepsząkoncentracjęjednostkinaflwyborze”,
aniefllosie”czyflprzypadkowości”.Myślenietojestbliższepromowaniu
autonomicznejpodmiotowościsprawczejaniżeliadaptacjidoistniejących
warunków.Wyjściunadrogępodmiotowejaktywnościsprzyjaoddziaływa-
nieedukacyjnezwróconekuotwartościnanowemożliwościisytuacje,anie
bezkrytycznezakotwiczeniewtradycyjnychhomogenicznychzałożeniach
izasadach.
Ważkącechąumysłowościjednostkistajesięprospektywnaorientacja
temporalnana:antycypacjęwydarzeńiniezamierzonychefektówzdarzeń,
umiejętnośćprognozowaniaiplanowaniaprzyszłychdziałańorazzdolność
doocenieniakonsekwencji,aleprzedewszystkimzdolnośćdokreowania
przyszłychpożądanychstanówrzeczy,tworzenianowychwariantówuczest-
nictwaidziałania9.Amundsen,ParkeriArthurwskazująnaciągłenapięcie
pomiędzywykorzystaniemprzezpodmiotdoświadczeńprzeszłościaukie-
7Z.Kwieciński,Tropy,ślady,próby,Poznań-Olsztyn2000,s.84-85.
8A.Bańka,Proaktywnośćatrybysamoregulacji,Poznań-Warszawa2005,s.8-9.
9J.W.Botkin,M.Elmandjra,M.Malitza,Uczyćsiębezgranic.Jakzewrzeć„lukęludzką”?,
przeł.M.Kukliński,Warszawa1982,s.77.
