Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kulturarzeczywistościszkolnejjakokreatorproaktywnejorientacji
17
działaniasprawcze”(T.S.Bateman,J.M.Crant)sąrównieżefektemoddzia-
ływaniakształceniaformalnegonawszechstronnyprocesautoedukacyjny,
który,wujęciuD.Jankowskiego,dokonujesięprzez:wspomaganiepodmio-
tuwkształtowaniuosobowościowychprzesłanekniezbędnychdlazaistnie-
niaprocesuautoedukacji,pomocwrozwijaniuprocesówautoedukacjioraz
ugruntowaniewjegoświadomościprzekonania,żejestpodmiotemspraw-
czym,kreatoremwłasnegorozwojuoraztransmisjiitransformacjikultury18.
Doważnychzadań(auto)edukacjizaliczyćzatemmożnakoncentracjęna
konstruktachproaktywności,doktórychA.Bańkazaliczazaangażowanie
podmiotuwpodejmowanieinicjatyw(personalnych)19,defniowanieprzez
podmiotjegorólwobecprzejawianiasamoskutecznościwrolachorazodpo-
wiedzialnezaangażowanie.Wtymkontekścieinicjatywapersonalna,jakuj-
mujeM.Frese,jestflmiarąwzoruzachowańludzi,wramachktóregojednost-
kipodejmująaktywne,samoinicjującepodejścia(dozobowiązańipełnionych
ról),wykraczającepozawymaganiaformalneobowiązków,przydzielonych
zadańizobowiązań”20.Poczucieflsamoskutecznościszerokościroli”okre-
śla,jakzauważaS.K.Parker,zdolnośćpodmiotudowykonywaniaszerszego
zakresuzadań,niżnakładajątoprzypisaneformalniewymaganiaroli21.Sa-
moskutecznośćrolinazywanateżocenąswojegopotencjałuprzezjednostkę,
jakpodkreślająmiędzyinnymiGistiMitchell,jestfundamentalnązmienną
motywacjipodmiotu,któryodwołującsiędopotencjałusprawczegownim
tkwiącegomatendencjędobardziejefektywnegowykonywaniazadania,
skuteczniejszegoradzeniasobiezezmianami,stawianiabardziejzłożonych
celówczystosowaniaefektywnychstrategiizadaniowych.Uogólnionasa-
moskuteczność,którajestglobalnąkompetencjąodnoszącąsiędopotencjału
jednostkizwróconejnaproaktywnewykonaniezadańocharakterzeintergra-
cyjnymiinterpersonalnym,przyczyniasiędozwiększaniapoczuciepodmio-
towejkontrolisprawczej22.
Ważnymaspektemstatusuiuwarunkowańproaktywnych,dyspozycją
osobowościową,naktórązwracająuwagęE.W.MorrisoniC.C.Phelps,jest
flodpowiedzialnezaangażowanie”.Kategoriatajestdefniowanajakokon-
18D.Jankowski,Edukacjaformalnaaautoedukacja,[w:]Tenświat-człowiekwtymświecie.
Obszarysprzecznościedukacyjnych,red.I.Wojnar,Warszawa2003,s.230-235.
19S.K.Parker,N.Turner,H.M.Williams,ModelingtheAntecedents...,dz.cyt.,s.636.
20A.Bańka,Proaktywność...,dz.cyt.,s.13.Autor,odwołującsiędokonstruktuflinicjatywy
personalnej”,wskazujezaM.Fresepięćkomponentówzachowańproaktywnych:fla)inicja-
tywapersonalnajestspójnazmisjąorganizacji,b)inicjatywapersonalnakoncentrujesięna
celachdługoterminowych,c)inicjatywapersonalnajestaktywnościązorientowanąnadziałanie
icel,d)inicjatywapersonalnajestaktywnościąutrzymującąsięniezależnieodniekorzystnych
okoliczności,e)inicjatywapersonalnajestaktywnościąsamoistnąiproaktywną”(tamże,s.13).
21Tamże,s.14.
22S.K.Parker,N.Turner,H.M.Williams,ModelingtheAntecedents...,dz.cyt.,s.638.
