Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
AgnieszkaCybal-Michalska
runkowaniemnamożliwościprzyszłości10.Jednostka,jakoświadomytwórca
własnejbiografi,jakosamoorganizującysię,aktywnypodmiotzmian,po-
winnabyćwyposażonawwewnętrznyimperatywdouczeniasięcelowego
oddziaływanianaśrodowisko11.
Zachowaniaproaktywne,jakocelowedziałaniapodmiotu,byłyprzed-
miotemzainteresowaniaZ.Kinga,R.A.NoegoiC.Orpena12.Badaniapozwo-
liłynawyróżnieniedwóchgrupkomponentówzachowańproaktywnych,
któremożnaokreślićjakokomponentykognitywneikomponentybeha-
wiorystyczne13.Głównymwyróżnikiemproaktywnościjestpodejmowanie
inicjatywyzmianyśrodowiska,atooznacza,żejednostkaflmazdolnośćdo
kształtowaniaśrodowiskawstopniuprzewyższającymzdolnośćkształtowa-
niazachowańprzezśrodowisko”14.
Szkołajakoprzestrzeńkreacjiflpostawyautoedukacyjnej”implikujeod-
powiedzialnestanowieniepodmiotuoswoimrozwoju15orazpowzięcieod-
powiedzialnościzasprawstwowynikającezwłasnychpreferencji.Wkon-
frontacjizrefleksjąnatematzachowańproaktywnychtriada:samowiedza,
krytycznasamoocenaorazantycypacjasiebiezprzyszłości(JamożliweiJa
pożądane),jakoskładoweflpostawyautoedukacyjnej”(D.Jankowski),stano-
wiąoistocie,jakpodkreślaA.Bańka,kreowaniazmiananiżelitylkoichan-
tycypowania,tworzeniaprzyszłości.flJednostkaproaktywnaniemanikogo,
ktojejdostosujedopotrzebśrodowiskożycia,tylkosamaaktywnieipodmio-
towo,tojestagenturalnie,podejmiedziałaniasprawcze”16.Proaktywnaoso-
bowośćłączysięzproaktywnymzachowaniempoprzezzakressamoskutecz-
nościwroliielastycznąorientacjąroli,którazkoleiłączysięzzaufaniemze
stronyinnychpodmiotówżyciaspołecznego17.flAgenturalniepodejmowane
10N.E.Amundsen,P.Parker,M.B.Arthur,MergingTwoWolrds:LinkingOccupationaland
OrganisationalCareerCounselling,flAustralianJournalofCareerDevelopment”2002,vol.11,
issue3.
11W.Patton,M.McMahon,CareerDevelopmentandSystemsTheory.ConnectingTheoryand
Practice,Rotterdam2006,s.6.
12Z.King,Careerself-management:Itsnature,causesandconsequences,flJournalofVocational
Behavior”2004,vol.65;R.A.Noe,Iscareermanagementrelatedtoemployeedevelopmentandperfor-
mance?,flJournalofOrganizationalBehavior”1996,vol.17,issue2;C.Orpen,Theeffectsoforga-
nisationalandindividualcareermanagementoncareersuccess,flInternationalJournalofManpower”
1994,vol.15(1).
13A.DeVos,I.DeClippeleer,T.Dewilde,Proactivecareerbehavioursandcareersuccessduring
theearlycareer,flJournalofOccupationalandOrganizationalPsychology”2009,nr82,s.763.
14A.Bańka,Proaktywność...,dz.cyt.,s.8.
15Zob.S.Baley,Psychologicznepodstawysamokształcenia,[w:]Pedagogikadorosłych,
red.K.Wojciechowski,Warszawa1962,s.188.
16A.Bańka,Proaktywność...,dz.cyt.,s.8.
17S.K.Parker,N.Turner,H.M.Williams,ModelingtheAntecedentsofProactiveBehaviourat
Work,flJournalofAppliedPsychology”2006,nr3,s.636.
