Edukacja przyrodnicza wobec wyzwań współczesności

Katarzyna Potyrała, Alicja Walosik

Uzyskaj dostęp

ISBN/ISSN:

978-83-62501-32-8

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Innowacje Edukacja A.Kubajak

Rok wydania:

2015

Liczba stron:

312

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

. Edukacja przyrodnicza wobec wyzwań współczesności. Red. Potyrała, Katarzyna; Walosik, Alicja . : Wydawnictwo Innowacje Edukacja A.Kubajak, 2015, 312 s. ISBN 978-83-62501-32-8

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A2 Potyrała, K.

A2 Walosik, A.

T1 Edukacja przyrodnicza wobec wyzwań współczesności

PB Wydawnictwo Innowacje Edukacja A.Kubajak

YR 2015

SN 978-83-62501-32-8

Bibliografia BibTex:

@Book{ 139944, author = "", editor = "Potyrała, Katarzyna and Walosik, Alicja", title = "Edukacja przyrodnicza wobec wyzwań współczesności", publisher = "Wydawnictwo Innowacje Edukacja A.Kubajak", year = "2015", address = "", isbn = "978-83-62501-32-8" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU -

ED - Potyrała, Katarzyna

ED - Walosik, Alicja

TI - Edukacja przyrodnicza wobec wyzwań współczesności

PB - Wydawnictwo Innowacje Edukacja A.Kubajak

CY -

PY - 2015

SN - 978-83-62501-32-8

ER -

Netografia (standard APA):

. Red. Potyrała, Katarzyna; Walosik, Alicja. Edukacja przyrodnicza wobec wyzwań współczesności [baza danych online] : Wydawnictwo Innowacje Edukacja A.Kubajak, 2015 [dostęp: 27 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/edukacja-przyrodnicza-wobec-wyzwan-wspolczesnosci-katarzyna-potyrala-alicja-139944.

edukacja, biologia, ochrona środowiska, nauczanie, przyroda

Nowoczesny podręcznik akademicki, który jest skierowany zarówno do studentów kierunków przyrodniczych przygotowujących się do zawodu nauczyciela, jak i nauczycieli przedmiotów przyrodniczych, którzy pragną poszerzyć swoją wiedzę z zakresu dydaktyk...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-62501-32-8

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Innowacje Edukacja A.Kubajak

Rok wydania:

2015

Liczba stron:

312

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

WSTĘP (Wiesław Stawiński)9
1.1. Problemy globalizacji11
ROZDZIAŁ 1. WSPÓŁCZESNE WYZWANIA CYWILIZACYJNE A EDUKACJA PRZYRODNICZA (Wiesław Stawiński)11
1.2. Problemy demograficzne i społeczne14
1.3. Narastanie uzależnień18
1.4. Zrównoważony rozwój22
1.5. Różnorodność biologiczna25
1.5.1. Konieczność ochrony różnorodności biologicznej26
1.5.2. Sposoby ochrony różnorodności biologicznej27
1.6. Potrzeby człowieka i jakość jego życia29
1.6.1. Charakterystyczne cechy jakości życia ludzkiego29
1.6.2. Obiektywne i subiektywne wskaźniki jakości życia30
1.6.3. Podwyższanie jakości życia celem zrównoważonego rozwoju31
1.7. Zagrożenia realizacji idei zrównoważonego rozwoju33
1.8. Wkład edukacji przyrodniczej i środowiskowej w przezwyciężanie zagrożeń realizacji idei zrównoważonego rozwoju36
ROZDZIAŁ 2. PROBLEMY BIO- I EKOETYCZNE W EDUKACJI PRZYRODNICZEJ (Wiesław Stawiński)39
2.1. Zagadnienia bioetyczne związane z nauczaniem biologii40
2.1.1. Badania nad embrionami ludzkimi40
2.1.2. Zapłodnienie in vitro41
2.1.3. Klonowanie42
2.1.4. Aborcja42
2.1.5. Transplantacja narządów43
2.1.6. Eutanazja44
2.1.7. Obniżenie szacunku dla życia45
2.2. Cele i zadania wychowania bioetycznego48
2.2.1. Charakterystyka bioetyki48
2.2.2. Zadania szkoły50
2.3. Zagadnienia bioetyczne a kształtowanie osobowości uczniów53
2.4. Kształtowanie postaw ekoetycznych56
ROZDZIAŁ 3. KSZTAŁCENIE PRZYRODNICZE W OBLICZU ZMIAN ZACHODZĄCYCH W NAUCE, TECHNICE I KULTURZE (Katarzyna Potyrała)59
3.1. Cywilizacja, kultura, nauka i technika – konteksty edukacyjne60
3.2. Cywilizacja jako rzeczywistość wirtualna. Problem uczestnictwa w pseudokulturze i pozory uczestnictwa67
3.3. Edukacja o ryzyku70
3.4. Postęp w dziedzinie badań biologicznych – nowe treści nauczania w programach szkolnych77
4.1. Znaczenie wiedzy w społeczeństwie informacyjnym82
ROZDZIAŁ 4. WYBRANE PEDAGOGICZNE ASPEKTY NAUCZANIA I UCZENIA SIĘ PRZYRODY I BIOLOGII (Katarzyna Potyrała)82
4.2. Potrzeba nowych rozwiązań dydaktycznych w zakresie edukacji przyrodniczej88
4.3. Dydaktyk i nauczyciel biologii jako doradca i mediator92
4.4. Uczenie się przez działanie, doświadczanie i komunikowanie93
ROZDZIAŁ 5. KSZTAŁTOWANIE UMIEJĘTNOŚCI PRZETWARZANIA INFORMACJI I ZDOBYWANIA WIEDZY (Katarzyna Potyrała)97
5.1. Różne modele i teorie uczenia się98
5.2. Przetwarzanie informacji, wykorzystywanie jej zgodnie z celami dydaktycznymi oraz włączanie w strukturę posiadanej wiedzy jako etap jej transformacji102
5.2.1. Warunki dydaktycznej transformacji103
5.2.2. Przykłady dydaktycznego przetwarzania wiedzy103
5.3. Kształtowanie prośrodowiskowych postaw i zachowań109
5.4. Umiejętności – kwalifikacje – kompetencje110
5.4.1. Etapy kształtowania umiejętności111
5.4.2. Kompetencje a standardy113
5.5. Umiejętności kluczowe114
5.6. Edukacja ustawiczna115
6.1. Zastosowanie teorii i wyników badań wyjaśniających przebieg procesu poznawania przyrody120
ROZDZIAŁ 6. DYDAKTYKA PRZYRODY, BIOLOGII I OCHRONY ŚRODOWISKA WOBEC PROPOZYCJI PEDAGOGICZNYCH (Maria Obrębska)120
6.2. Motywowanie ucznia do nauki przyrody i biologii124
6.3. Promowanie i rozwijanie w społeczeństwie potrzeby opanowania ze zrozumieniem podstaw wiedzy przyrodniczej, w tym biologicznej127
ROZDZIAŁ 7. CELE I ZADANIA NAUCZANIA PRZYRODY, BIOLOGII I OCHRONY ŚRODOWISKA (Alicja Walosik, Maria Obrębska)129
7.1. Edukacja przyrodnicza istotnym warunkiem wdrażania idei zrównoważonegorozwoju130
7.1.1. W jaki sposób środowisko szkolne i edukacja pomagają uczniom czynnie działać na rzecz zrównoważonego rozwoju?137
7.1.2. Płaszczyzny edukacji ekologicznej i środowiskowej137
7.2. Znaczenie wiedzy przyrodniczej i biologicznej w rozwiązywaniu problemów codziennego życia oraz w ochronie zdrowia139
7.3. Wiedza biologiczna podstawą przygotowania do wykonywania wielu zawodów141
7.4. Upowszechnianie kultury przyrodniczej, rozwijanie zainteresowań przyrodniczych,biologicznych, kształtowanie postaw141
7.5. Wkład polskich uczonych w popularyzację wiedzy biologicznej143
ROZDZIAŁ 8. NOWOCZESNE NAUCZANIE PRZYRODY I BIOLOGII (Maria Obrębska)145
8.1. Inicjatywy podejmowane na rzecz poprawy jakości kształcenia przyrodniczego147
8.2. Przeciwdziałanie negatywnym tendencjom w nauczaniu przyrody i biologii149
8.2.1. Niski wymiar godzin nauczania przedmiotów przyrodniczych149
8.2.2. Problemy unowocześnienia wyposażenia szkół150
8.2.3. Ograniczenie zajęć laboratoryjnych i terenowych151
8.2.4. Obniżanie się poziomu zainteresowań biologicznych152
8.2.5. Niska operatywność wiedzy przyrodniczej i biologicznej152
8.3. Upowszechnianie osiągnięć nauk biologicznych153
ROZDZIAŁ 9. EDUKACJA – KOMUNIKACJA – MEDIACJA (Katarzyna Potyrała)155
9.1. Sposoby komunikacji i interakcje komunikacyjne156
9.2. Typy mediacji naukowej (przyrodniczej)160
9.3. Środowisko procesu nauczania, e-edukacja, narzędzia technologii informacyjnej w nauczaniu i uczeniu się biologii161
ROZDZIAŁ 10. WSPÓŁCZESNA DYDAKTYKA BIOLOGII I DYDAKTYKA PRZYRODY Z PERSPEKTYWY TRADYCJI NAUCZANIA TYCH PRZEDMIOTÓW (Katarzyna Potyrała)164
ROZDZIAŁ 11. STANDARDY W EDUKACJI (Alina Stankiewicz)170
11.1. Standardy edukacyjne a standardy kwalifikacji zawodowych. Standardy osobiste171
11.2. Standardy edukacyjne – czynności ucznia czy materiał nauczania?178
11.3. Standardy edukacyjne w planowaniu procesu dydaktyczno-wychowawczego183
11.4. Dobór i transformacja biologicznych treści kształcenia w świetle standardów edukacyjnych190
12.1. Relacje między pojęciami: strategia, metoda, technika i forma pracy uczniów193
ROZDZIAŁ 12. STRATEGIE, FORMY, METODY ORAZ TECHNIKI NAUCZANIA I UCZENIA SIĘ (Alina Stankiewicz, Alicja Walosik)193
12.2. Kryteria doboru strategii, form i metod nauczania oraz uczenia się przyrody i biologii196
12.3. Rola metod nauczania i uczenia się w kształtowaniu i doskonaleniu umiejętności uczniów201
ROZDZIAŁ 13. FUNKCJE WYBRANYCH ŚRODKÓW DYDAKTYCZNYCH W KSZTAŁCENIU PRZYRODNICZYM, BIOLOGICZNYM I ŚRODOWISKOWYM (Katarzyna Potyrała)209
13.1. Multimedia jako środki dydaktyczne210
13.2. Internet jako środek komunikacji i jedno ze źródeł informacji biologicznych215
13.3. Prezentacja multimedialna jako środek dydaktyczny w edukacji przyrodniczej i biologicznej218
ROZDZIAŁ 14. RACJONALNE I EFEKTYWNE WYKORZYSTANIE PODRĘCZNIKÓW ORAZ ICH OBUDOWY DYDAKTYCZNEJ (Alina Stankiewicz)223
14.1. Rodzaje podręczników224
14.2. Struktura podręczników do biologii i przyrody231
14.3. Sposoby wykorzystania podręcznika i jego obudowy na lekcji biologii i przyrody240
14.4. Kryteria oceny i wyboru podręcznika przez nauczyciela241
14.5. Podręcznik w planowaniu pracy dydaktycznej nauczyciela243
14.6. Wymagania stawiane przez nauczycieli i uczniów podręcznikom do biologii oraz ich dydaktycznej obudowie245
celów kształcenia248
ROZDZIAŁ 15. REALIZACJA ZADAŃ DYDAKTYCZNO-WYCHOWAWCZYCH SZKOŁY Z WYKORZYSTANIEM ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO W NAUCZANIU I UCZENIU SIĘ (Katarzyna Potyrała, Alicja Walosik)248
15.2. Edukacja ekologiczna oparta na współpracy ze społecznością lokalną256
ROZDZIAŁ 16. EWALUACJA I OCENA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZYRODNICZEGO (Alicja Walosik)260
16.1. Wybrane uwarunkowania skuteczności kształcenia przyrodniczego, różne aspekty osiągnięć szkolnych, czynniki warunkujące osiągnięcia szkolne261
16.1.1. Osiągnięcia szkolne i ich uwarunkowania262
16.1.2. Czynniki warunkujące osiągnięcia szkolne263
16.2. Psychologiczne i pedagogiczne aspekty oceniania264
16.2.1. Ocenianie wewnątrzszkolne266
16.2.2. Ocenianie zewnętrzne269
16.3. Formułowanie wymagań edukacyjnych z biologii i przyrody270
16.3.1. Wymagania programowe a potrzeby edukacyjne ucznia271
16.3.2. Jaki jest cel formułowania wymagań edukacyjnych?271
16.4. Prawne aspekty oceniania i wynikające z nich powinności nauczyciela biologii i przyrody275
ROZDZIAŁ 17. KSZTAŁCENIE I ROZWÓJ ZAWODOWY NAUCZYCIELI PRZYRODY I BIOLOGII (Alicja Walosik)278
17.1. Przygotowanie nauczycieli do realizacji nowych zadań edukacyjnych279
17.1.1. Jakie zadania stają przed nauczycielem przyrody i biologii w zreformowanejszkole w XXI wieku?280
17.1.2. Jakie zmiany muszą zajść w kształceniu nauczycieli w ramach nowych zadań edukacyjnych?282
17.2. Kompetencje zawodowe nauczyciela biologii i ochrony środowiska współczesnej szkoły285
17.2.1. Kwalifikacje niezbędne do pełnienia funkcji nauczyciela we współczesnej szkole286
17.2.2. Rozważania nad terminem „kompetencje”286
17.2.3. Dyskusje wokół kompetencji nauczycielskich287
17.2.4. Jakim przygotowaniem powinien dysponować nauczyciel przyrodnik?290
17.3. Rozwój zawodowy nauczyciela biologii i przyrody291
ROZDZIAŁ 18. WSPÓŁCZESNE PRIORYTETY BADAWCZE DYDAKTYKI PRZYRODY I BIOLOGII (Katarzyna Potyrała, Alicja Walosik)298
BIBLIOGRAFIA300
INDEKS311

EDUKACJAPRZYRODNICZAWOBECWYZWAŃWSPÓŁCZESNOŚCI

zwierząt,któreczęstobyłydostosowanedomiejscowegoklimatu,gleby,uprawianychga-

tunkówiodmianroślinorazwymagańhodowanychzwierząt.

Wogrodachbotanicznychodtwarzasiępopulacjepierwotnychroślinuprawnych,

którychuprawazanikalubzanikła,gdyżzastąpionojeodmianamiprzynoszącymiwyższe

plony.Mogąoneprzechowywaćwsobiegenyodpowiedzialnezainnecennewłaściwości

tychroślin.Podobnieteroślinyuprawianesąnapoletkachdoświadczalnychakademiirol-

niczychiinstytutównaukowych.Badasiębiologięiekologiętychroślinorazmetodyich

uprawy.Gromadzonesąkolekcjeroślinuprawnych(starychodmiandrzewikrzewówowo-

cowych,roślinwarzywnychiozdobnych,zbóżiroślinpastewnych),zbiorynasion,anawet

kulturytkanektychroślin.

Wokoło20bankachgenówroślinzgromadzonoponad62000genotypów(zczego

44000tonasionaprzechowywanewniskichtemperaturach).Rzadkiejużdawneodmiany

roślinuprawnychpowinnybyćutrzymywanewogrodachprzydomowych(Teske1995).

Wieloletnieobserwacjewykazały,żezachowaniegatunkówuzależnionejestodochro-

nyekosystemów,zktórymisąonezwiązane.Jakjużwspominaliśmy,zdolnośćdosamo-

odnawianiasięekosystemówzależym.in.odichpowierzchni.Tymczasemtapowierzch-

nianietylkostalesięzmniejszawefekcieurbanizacji,budowyliniikolejowychiautostrad,

leczulegacoraztowiększejfragmentacji.Podstawowymwspółcześniezadaniemstajesię

więcprzeciwdziałaniedalszejfragmentacjisiedliskiekosystemówpoprzeztworzeniekra-

jowych,regionalnychiświatowychsiecisystemówprzyrodniczocennychobszarów,czy-

liobszarów„lądulubmorzaowysokiejróżnorodnościbiologicznej,wrazzezwiązanymi

znimzasobaminaturalnymiikulturowymi,użytkowanychwsposóbzapewniającyochro-

nęróżnorodności”(Dobrzańska2005).

Ichtworzenieizasadygospodarowaniananichwiążąsięgłówniezzachowaniemich

funkcjiekologicznej.Wtensposóbzapewniasię„trwałośćwieluspołecznychigospodar-

czychfunkcjiprzyrody”,atakżejakośćżycialudzizwiązanychztymiobszarami.Wykorzy-

stywanieposzczególnychfunkcjiobszarówprzyrodniczocennychprowadzinierazdokon-

ﬂiktów.Doichłagodzenia,anawetiprzezwyciężania,możeprzyczyniaćsięuwzględnianie

założeńzrównoważonegorozwojuwstrategiirozwojutychobszarów(Dobrzańska2005).

Wplanachzagospodarowaniaprzestrzennegowinnosięuwzględniaćpozostawianie

tzw.korytarzyekologicznych–tworzącychsiećpowiązańmiędzytymisamymiiróżny-

miekosystemamiumożliwiającychm.in.zachowanienaturalnychszlakówwędrówekzwie-

rząt.Wiążesięztymczęstokoniecznośćbudowytuneliipomostówmiędzyczęściamieko-

systemówprzeciętychszlakamikomunikacyjnymi.Jednakżeniewłaściwezaplanowanie

ikonstruowaniesztucznychkorytarzyekologicznychmożespowodowaćnegatywnena-

stępstwa.Mogąonedoprowadzićdozaniku„cechwyróżniającychpopulacje[...]przezwy-

wołanieprzepływugenówtam,gdziewostatnichczasachznaturalnychpowodówgonie

było,ułatwiaćprzemieszczaniesięgatunkówintrodukowanychlubpatogenów,zwiększać

śmiertelnośćpopulacjiwwynikudrapieżnictwalubutrudnieniadostępudoodpowiednich

siedlisk”(Pullin2004).Takichujemnychcechnieposiadająnaturalnekorytarzeekologicz-

ne.Dlategokoniecznesąbadanianadprzydatnościąróżnychsztucznychkorytarzyekolo-

gicznychprzeddalszymichtworzeniem.

Racjonalnezarządzaniezasobamibiologicznymimazapewnićtrwałeużytkowaniega-

tunków,ekosystemóworazzapobiegaćdalszemuzanieczyszczeniu,skażeniuidegradacji

środowiska.Cele,zadaniaiorganizacjęochronybioróżnorodnościokreślająiregulująkra-

Brak wyników

Edukacja przyrodnicza wobec wyzwań współczesności

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra