Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Budniak,Edukacjaspołeczno-przyrodniczadzieciwwiekuprzedszkolnymimłodszymszkolnym.
Podręcznikdlastudentów,Kraków2009
ISBN:978-83-7587-174-6,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009
28
Edukacjaspołeczno-przyrodnicza…
stycznylubprotekcyjny45.Wkrajobrazbardziejwpisujesięszataroślinna,która
stanowiogniwowyjściowewłańcuchutroficznym46.
Łańcuchtroficzny(pokarmowy)stanowipowiązaniapokarmowemiędzyor-
ganizmami.Producencitoorganizmysamożywne(rośliny,bakterie),któresą
zdolnedosamodzielnejprodukcjimateriiorganicznejwprocesiefotosyntezylub
chemosyntezy.Konsumencisąorganizmamicudzożywnymiprzystosowanymi
dopobieraniagotowejmateriiorganicznej(tkanekroślinnychlubzwierzęcych).
Zaliczasiędonichzwierzęta:roślinożerne(fitofagi),mięsożerne(zoofagi),odży-
wiającesięmartwąsubstancjąorganiczną(saprofagi)ipasożyty.Konsumentów
możemypodzielićnatrzygrupy:
–konsumenciIrzędu–roślinożercyipasożytyroślinne;
–konsumenciIIrzędu–odżywiająsięroślinożercami–drapieżcy,pasożyty
zwierzęce;
–konsumenciIIIrzędu–odżywiająsięmięsożernymikonsumentamiIIrzędu.
Reducenci(destruenci)togłówniebakterieigrzyby,którerozkładająsub-
stancjeorganiczne(pochodzeniaroślinnegoizwierzęcego)doprostychzwiąz-
kówchemicznychnieorganicznychprzyswajalnychprzezproducentów.Można
wyróżnićdwarodzajełańcuchówpokarmowych:
–łańcuchspasania–zaczynasięodroślinzielonych,poprzezroślinożerców
ikonsumentówwyższychrzędów;
–łańcuchdetrytusowy–zaczynasięodmartwejmateriiorganicznejpocho-
dzeniaroślinnegolubzwierzęcego,poprzezżywiącesięniąmikroorgani-
zmyisaprofagidozjadającychjedrapieżców47.
Około70%lądupokrywaroślinność(lasy,łąki,pola,uprawne,sady).Ro-
ślinystanowiąpodstawowąbazężywnościowądlazwierząt.Dostarczająglebie
próchnicy,wietrząpowierzchnięziemi,tworząpokładyzłóżmineralnych(wę-
gla,torfu),poszycieleśne,retencjonująwodę,łagodząklimat,przeciwdziałają
erozjigruntu,stanowiąsiedliskoischronieniedlazwierząt,dostarczająwrażeń
estetycznych,stanowiąbazęzdrowotno-rekreacyjnąiźródłowielusurowców.
Zwierzęta,występującewewszystkichzakątkachZiemi,sąźródłempożywienia
iwieluproduktów(skór,piór,sierści,kościitp.),stanowiąpomocdlaczłowieka
przywykonywaniuwieluprac(siłapociągowa,stróżowanie),sątakżeźródłem
wrażeńestetycznych(ptaki,żaby,owadyitp.)48.Występowanieroślinizwierząt
jestzależneodklimatu,ukształtowaniapowierzchni,wysokościnadpoziomem
morzaitp.iwpływanatworzeniesiętzw.regionówbiogeograficznych49.
45E.Pyłka-Gutowska:Ekologiazochronąśrodowiska…,op.cit.,s.37–43.
46K.Borowicz:Środowiskogeograficzne,op.cit.,s.31.
47Por.E.Pyłka-Gutowska:Ekologiazochronąśrodowiska…,op.cit.,s.45–46.
48Por.K.Borowicz:Środowiskogeograficzne,op.cit.,s.54–55.
49Strefy:arktycznaiantarktyczna,tundry,tajgi,lasówmieszanych,lasówliściastych,stepu
zielonego,śródziemnomorska,pustyń,sawanny,buszu,lasówtropikalnych,wysokogórska;
szerzejnatentemat:Z.Podbielkowski:Roślinnośćkuliziemskiej.WSiP.Warszawa1987;
