Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Budniak,Edukacjaspołeczno-przyrodniczadzieciwwiekuprzedszkolnymimłodszymszkolnym.
Podręcznikdlastudentów,Kraków2009
ISBN:978-83-7587-174-6,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009
26
Edukacjaspołeczno-przyrodnicza…
–Włoskowatość(kapilarność)–wznoszeniewodydogórywbrewdziałaniu
siłyciężkości.Włoskowatośćjesttymwiększa,immniejszesąporygleby.
–Temperatura–jestuwarunkowananasłonecznieniem,atakżeciepłempro-
mieniującymzpowierzchnigleby.Wahaniatemperaturysąobserwowa-
nedogłębokości25m(gdziewynosionaokoło8ºC).Temperaturagleby
wokresiezimy,zwłaszczawarstwpowierzchniowych,jestzależnaodtem-
peraturypowietrza,zwyklewynosiponiżej0ºC.Wklimacieumiarkowa-
nymglebamożeprzemarzaćdogłębokości1m.Temperaturaglebywpływa
takżenaszybkośćrozkładaniasubstancjiorganicznych,zczymsązwiązane
jejzdolnośćdosamooczyszczaniaorazurodzajność39.
Podstawowecechygleby
Podstawowymicechamiglebysą:
–składdecydującyożyznościiurodzajności;
–zasobnośćwżycieorganiczne,któreczynijąsprawnąbiologicznieimecha-
nicznie(naobszarze1hażyjekilkatonróżnychorganizmówżywych!);
–powietrzewglebie–decydujeorodzajuiilościplonów;
–wodawglebie,odktórejzależą:rozpuszczalnośćsubstancjimineralnych,
przemieszczaniesięskładnikówgleby,osmozairozkładmaterii;
–temperatura;
–kwasowość;
–struktura–proporcjemiędzyposzczególnymiskładnikami;
–profil–układpionowywarstwgleby.
Rodzajegleb:bielice,glebybrunatne,glebylessowe,glebyczarnoziemne,
czarneziemie,mady,rędziny,lateryty,szaroziemy,sołonczaki,glebypoligonal-
neiglebygórskie40.
Właściwościchemicznegleby
Donajczęstszychskładnikównieorganicznychglebyzaliczamy:
–związkikrzemu(wnajwiększychilościachwystępujewglebachpiaszczy-
stych);
–związkiglinu;
–domieszkizwiązkówżelaza,wapnia,magnezuiinnych.
Prawiewszystkieglebyzawierająpierwiastki,którezewzględunamałąich
ilośćnazywasięśladowymilubmikroelementami(np.fluor,jod,kobalt,mangan).
Pierwiastkitedostająsięprzezroślinyiwodędoorganizmówludziizwierząt
iodgrywajądużąrolęwregulowaniuniektórychczynnościżyciowychwustroju.
39C.W.Korczak(red.):Higiena–ochronazdrowia…,op.cit.,s.90inast.
40Por.K.Borowicz:Środowiskogeograficzne,op.cit.,s.26–30.
