Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
Edytorstwoaredagowanietekstów.Kimjest
edytor?
• Różnicemiędzypracąedytoraaredaktora.
• Doczegopotrzebnyjestedytor–naprzykładziewiersza
Potęgasmaku
ZbigniewaHerberta.
Rozróżnieniawstępne
Zastanówmysię,cotojestedytorstwoidlaczegowartosięnimzajmować.Coróżniedytora
iredaktora?Przecieżijeden,idrugizajmujesiępracąnadtekstem.
Edytorstwo(edytorstwonaukowe)–jednaznaukpomocniczychhumanistykinapograniczu
literaturoznawstwa,językoznawstwaihistorii[7],którejpodstawowymcelemjestustaleniekształtudanego
tekstuliterackiego(wtymlistów,esejów,dzienników)[8]najlepiejoddającegowolęautora.Edytorstwo
wswoimpraktycznymwymiarzeprzypominaraczejsztukęniżnaukę,ponieważdziałalnośćedytora
koncentrujesięnakonkretnychdziełach,natomiastzałożenia,wedługktórychpowstaładobraedycja
jednegodzieła,mogąbyćbłędnewstosunkudoinnego(inaczejwydamy
Ferdydurke
Gombrowicza,inaczej
zaś
Miazgę
Andrzejewskiego–innabędziepodstawawydania,innebędązasadyzwiązanezmodernizacją
pisowniitd.).Wspólnadlawszystkichedytorówpowinnabyćjednakreguładbałościooddaniewwydaniu
woliautorskiej.
UniwersalnySłownikJęzykaPolskiegoPWN
podajedwaznaczeniahasła‘edytorstwo’:
a)publikowaniedziełdrukiem;
b)pracaedytorska,sztukaedytorska;
Δ
edytorstwonaukowe
–przygotowanie,zwykleprzezpracownikanaukowego,cudzegotekstudodruku,np.
dziełautorównieżyjących,zespecjalnymkomentarzem.
Edytor–osobaprzejmującaodpowiedzialnośćzakształttekstudanegoutworupośmierciautora(„kurator
woliautorskiej”);opracowujetekstdodrukuisprawdzakorektęautorską,pilnującprzytymzgodnościzwolą
autora.
Redaktor–osobadbającaopoprawnośćjęzykowąilogicznątekstu.Zakreszadańredaktorawostatnich
latachstalesięposzerzaiobejmujetakżepracewykonywanedawniejprzezredaktorajęzykowego
itechnicznego(wtym–dbałośćograficznykształttekstu,tj.typografię).
Wniniejszymkompendiumzajmiemysięwłaśnieedytorstwemnaukowym.Jestonosztukąwydawania
tekstówwsposóbokreślonypewnymizasadami,czasemstojącymiwopozycjidopraktykiredaktorskiej.
Redaktordążybowiemdoudoskonaleniatekstuautorskiego.Natomiastedytormazupełnieinnezadania:
jegoroląjestustaleniekształtutekstunajlepiejoddającegowolęautora(intencjęautorską),czyli
–innymisłowy–przyjęcieodpowiedniejpodstawywydaniazewentualnymiemendacjamiikoniekturami
tekstuautorskiego.
Ustaleniekształtu(brzmienia)tekstunajlepiejoddającegowolęautora(ustalenieintencji
autorskiej)–działalnośćedytorawtokuopracowaniautworu,kiedyto,poodnalezieniuwszystkichwersji
tekstu(tj.rękopisów,maszynopisów,wydrukówkomputerowych,wersjizachowanych
nanośnikachcyfrowych[9],wydańskontrolowanychprzezautora–wktórychkorektabyładokonana
przezniego),wybierajakopodstawęwydaniaktórąśznichorazdokonujeewentualnychkoniecznych
emendacjiikoniektur.
Rękopis–tekstnapisanyręczniewsposóbniemechaniczny,np.piórem,ołówkiem,długopisem,kredką,
copozwalanaodróżnienieautorstwanapodstawieindywidualnegostylupisma.
Maszynopis–tekstnapisanynamaszyniedopisania.
Manuskrypt–słowotomadwaznaczenia:1)wpierwotnymrękopis(polskiprzekładłacińskiego[
liber
]
