Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Sztukaiekologia
1.2.Źródłazagrożeńwtradycyjnej
pracownigrafikiwarsztatowej
Wpracywarsztatowejartystygrafika,
podobniejakwcodziennymżyciuwszystkich
ludzi,trudnoutrzymaćabsolutnebezpieczeń-
stwozdrowiaijegoochrony,alenależyminima-
lizowaćryzykoewentualnychskutkówzagro-
żeń,wynikającychzestosowaniaodpowiednich
technikimateriałów.Spośródsztukplastycz-
nych,graficznetechnologiesąźródłemnajwięk-
szychzagrożeńzdrowiaartystyiśrodowiska,na
wszystkichetapachtworzeniadziełaartystycz-
nego.Szczególniewtechnikachdrukuwklęsłego
głównezagrożeniawynikajązesposobuprzygo-
towaniamatryciwykorzystywaniadoichtrawie-
niasilnychkwasówizasad,alerównieżzestoso-
waniaorganicznychrozpuszczalników,pyłów,
proszków,werniksów,farb.
Trzebajednakżezauważyć,żepowszech-
nestosowanieterminunietoksycznyjestmylą-
ce.Toksyczność,szkodliwośćzależąbowiem
przedewszystkimodsposobu(celu)stosowania
substancji,jejdawki(stężenia)czyekspozycji
(czasudziałania).Nawetrelatywnienieszkodli-
wesubstancjemogąbyćniebezpieczne.Dlatego
teżwieleczynnościwpracownigrafikiwarsz-
tatowejwymagastosowaniaodpowiedniego
wyposażenia,takichjaksystemywentylacyjne,
digestoria,atakżeosobistejodzieżyochronnej:
gumowychrękawic,fartuchów,masek,okula-
rów.Przyczymzalecasięstosowaćindywidu-
alneśrodkiochronydlawszystkichsubstancji
chemicznych,niezależnieodstopniaichszko-
dliwości(toksyczności).
Przygotowaniematrycy
Wtechnikachmetalowychmatrycęsłużącądo
drukowaniagrafikiwykonujesięnajczęściej
zblachcynkowychimiedzianych.Przygotowa-
nietakiejblachyrozpoczynasięodpokryciajej
powierzchnipowłokąodpornąnadziałanieśrod-
kówtrawiących–werniksemlubkalafonią.Wer-
niks,wstaniestałymbądźpłynnym,tworzony
jestnabaziewosku,kalafoniiisubstancjismo-
łowatych.Samąkalafonięstosujesięwpostaci
proszkunanoszonegonapowierzchnięblachy
wspecjalnympudle.Nakładaniepowłokzestałe-
gowerniksulubkalafoniiwymagapodgrzewania
blachy,podczasktóregowydzielająsięszkodli-
weopary.Stosowanietychśrodkówjestniebez-
pieczne,ponieważpodczasoddychaniadrobne
cząstkimogądostawaćsiędogórnychdrógodde-
chowychiwypełniaćkanaływpłucach,podobnie
jakpyłwęglowy,azbestulubdymutytoniowego.
Długotrwałeipowtarzalnenarażanieorganizmu
natakiedziałaniemożebyćprzyczynąalergii,
rozedmypłuc,astmyoskrzelowejlubnawetcho-
robynowotworowej.Nagromadzoneskupisko
pyłukalafoniimożebyćprzyczynązapłonupod
wpływemiskryelektrycznej.Dlategotakważ-
nywpracownigraficznejjestsystemwyciągów
iwentylacyjny.
Trawienie
Metalowematrycewytrawiasięnajczęściejroz-
cieńczonymkwasami:azotowym(matrycecyn-
kowe,miedziane,mosiężne)isolnym(matryce
miedziane).Kwasyteenergiczniereagująprawie
zewszystkimimetalamiisubstancjami.Stężony
kwasazotowyjestsilnymśrodkiemutleniają-
cymmogącymgwałtowniereagowaćzinnymi
kwasami,rozpuszczalnikamiitp.Podczasreakcji
chemicznychkwasuazotowegowydzielająsię
różnegazy,wtymbezwonnetlenekidwutlenek
azotu,któresilniedrażniąpłuca,awdłuższym
czasieekspozycjimogąspowodowaćnawet
rozedmępłuc.Podczastrawieniarozcieńczonym
kwasemazotowymczysolnymwydzielasięteż
łatwopalnywodór.
Trawieniewykonujesięwdigestoriach,
cotylkowpewnymstopniuograniczaniebez-
pieczeństwopoparzeńiochronęśrodowiska,
ponieważrzadkokiedysystemywentylacyjne
