Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Źródłazagrożeńwtradycyjnejpracownigrafikiwarsztatowej
15
digestoriówwpracowniachgrafikiposiada-
jąfiltryneutralizująceoparykwasówiinnych
związkówuwalnianychwprocesietrawienia.
Przypadkoworozlanykwasazotowyunieszko-
dliwiamy,neutralizujemyzapomocąsorbentu
(np.DENSORB,którywystępujewróżnych
postaciach:maty,rolki,granulatu).Doneutra-
lizacjimożnastosowaćsproszkowanykamień
wapienny(kreda,dolomit),roztwórsody(wo-
dorowęglansodu)lubroztwórok.10-proc.mle-
kawapiennego.
Dawniejwpracowniachgrafikówdotra-
wieniamiedzistosowano„kąpielholenderską”
(ang.Dutchmordant),czyliroztwórkwasu
solnegoichloranupotasuwwodzie.Podczas
mieszaniakwasusolnegozchloranempotasu
wydzielasiębardzotoksycznychlor.Chloran
potasowystanowigłównyskładnikwieluśrod-
kówpirotechnicznychijestsilnymśrodkiem
utleniającym.Możeongwałtowniereagować
zezwiązkamiorganicznymi,związkamisiarki,
kwasemsiarkowym,anawetzodzieżą.Podczas
ogrzewaniamożegwałtownieulegaćrozkłado-
winatlenichlorekpotasu.Przechowywanie
istosowaniejestbardzoniebezpieczneiwyma-
gaspecjalnychśrodkówostrożności,szczegól-
niepodczasmieszania.
JużwXIXw.jakośrodektrawiącywfotogra-
wiurzezaczętostosowaćchlorekżelaza.Jestto
niekwas,alesól.Działaniechlorkużelazaniewy-
dzielaszkodliwychgazów,alenaskórzeiubraniu
pozostawiabrunatne,trudnedousunięciapla-
my.Dlategoczynnościzchlorkiemżelazanależy
wykonywaćwrękawicachiubraniuochronnym,
zwłaszczażeroztwórchlorkużelazawprzypad-
kudługotrwałegokontaktumożepowodować
lekkiepodrażnienieskóry.Chlorekżelazawcho-
dziwreakcjęchemiczną(korozja)nawetzestalą
szlachetną,więczlewyiprzewodypowinnybyć
ztworzywasztucznego.Ztegopowodumatryce
trzebaopłukiwaćpodsilnymstrumieniembieżą-
cejwody.Rozlanychlorekżelazazobojętniasię
węglanemsodu.
Zmywanie
Wkolejnymetapiepracynadmatrycąarty-
stazmywapowłokęzwerniksulubkalafonii,
używającwtymcelubenzyny,rozpuszczalników
lubdenaturatu.Doczyszczeniaiodtłuszczania
(np.miedziorytów)stosujesięwodorotlenek
sodu(NaOH).Działaniewodorotlenkusodujest
niebezpiecznedlaskóryioczu,dlategostosowa-
nierękawicochronnychjestniezbędne.Małeilo-
ściwodorotlenkusodumożnabezpieczniewyle-
waćdokanalizacji,ponieważjestonskładnikiem
aktywnymwśrodkachudrożnianiarur.
Drukowanie
Składfarbdrukowychstanowiąsubstancje
barwiące,spoiwa,rozpuszczalnikiisubstan-
cjepomocnicze9.Substancjamibarwiącymisą
pigmentypochodzeniaorganicznegoinieorga-
nicznegoorazbarwnikikwasowe,zasadowe
iinne,natomiastspoiwasątworzonenabazie
pokostówolejowychiżywicrozpuszczonych
wróżnegorodzajachrozpuszczalnikach10.Pig-
mentynieorganicznesyntetycznezawierają
związkimetalitakichjakołów,cynk,aluminium,
żelazo,chrom,tytanorazzwiązkisiarki11.Nie-
którefarbynabazieolejuwymagająnanoszenia
napodgrzewanąmatrycę,dlategoważnejest,aby
wpomieszczeniubyłsprawnysystemwentyla-
cyjny.Podczaspodgrzewaniamatrycygraficznej
wyzwalanesązwiązkichemiczne,takiejakalko-
hole,dichloretany,ksyleny,octany,chloroform
czytoluen.Listawszystkichzwiązkówjestdługa
iliczykilkadziesiątpozycji12.Dawkatychzwiąz-
kówemitowanapodczaspracyartystygrafikajest
9
S.Jakucewicz,Farbydrukowe,MichaelHuberPolska,
Wrocław2001.
10J.Kowalska,J.I.Makniashvili,M.Pośniak,Niebezpiecz-
nesubstancjechemiczneemitowanezfarbdrukowych,
„Bezpieczeństwopracy”2006,nr9,s.20-23.
11S.Jakucewicz,Farbydrukowe,s.15-19.
12J.Kowalska,J.I.Makniashvili,M.Pośniak,Niebezpieczne
substancjechemiczne...,s.20-23.
