Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
11
TakashiInoue
–profesor
nowoczesnej
literatury
japońskiejna
ShirayuriCollege
orazpracownik
MuzeumLiteratury
Mishimy.
Współredaktor
Dziełzebranych
YukioMishimy.
OdczytanienanowowtymkontekściewydanejpośmiertniepowieściHōjōno
umitoważnezadanienadziś.Jakjużwspominałem,rzeczzaczynasięjakoopowieść
omłodymJapończyku,którynapoczątkuXXwiekuprzechodzimetempsychozę,
kurtynaopadajednakwpustkę,cooznacza,żewszystkobyłoiluzją.Jesttopróba
całościowegoujęciaczasów,opisaniaspołeczeństwaihistoriizwykorzystaniem
metodywykraczającejpozaprostyrealizm.Wtymsensiemawielewspólnegozut-
woramiProusta,Joyce)a,VargasaLlosyczyCarlosaFuentesa.WprzypadkuProu-
sta,Mishima,używającnazakończeniewyrażenia:BOgródbyłpusty.Hondazdał
sobiesprawę,żedotarłdomiejsca,gdzieniemanic,nawetpamięci”,wpełniświa-
domieodwracakompozycjęWposzukiwaniustraconegoczasu,którekończysię
tym,żepamięćmimowolnadoprowadzadodoświadczeniaponadczasowegoszczę-
ścia.Oznaczato,żeMishimażyłwczasach,którebardziejniżczasyProustaskłaniały
donihilizmu.Podwzględemśrodkówwyrazuorazeksperymentowaniazretoryką,
Hōjōnoumijestdziełemkonserwatywnym,wydajesięinneniżutworywymie-
nionychtuautorów,alesątoróżnicepowierzchowneiniepowinnyprzesłaniaćis-
totysprawy.Wlutym2016planowanejestmiędzynarodowesympozjumnatemat
MishimywMeksyku.Zamierzamdalejbadaćtentemat.
DlaczegojednakpogrążonywgłębokiejpustceMishimawybrałtakąśmierć?
NatentematMargueriteYourcenarwypowiadasięwnastępującysposób:BZadzi-
wiające,żepisarz,którytakznakomicieopisałwHōjōnoumiJaponię,któranie-
wątpliwiedoszładopunktu,skądniemajużodwrotu,mógłwierzyć,żejegobru-
talnygestmożecokolwiekzmienić”.
Jajednakmyślę,żeMishimapoprostuniemógłwtowierzyć.
IwłaśniedlategosamobójstwempoprzezseppukupopełniłwstosunkudoJa-
ponii,ogarniętejbeznadziejąinihilizmem,aktokrucieństwaigłupoty,którymożna
uznaćzastaromodny.Aponieważbyłtoaktgłupotyiokrucieństwa,miałszansę
ożywićkulturę.Towzorzec,którypowtarzasięwjapońskiejkulturzeodlegendar-
nychczasówSusanonoMikotoiYamatotakeru.Mishimagopowielił.Czytoożywi
kulturę?Czypozostanietylko,jakwskazująnatosłowa,aktemgłupotyiokrucień-
stwa?Tozależyodkreatywnościprzyszłychpokoleń.
WtensposóbpróbujęzwrócićuwagęnaprzygotowywanąwłaśnieprzezMiya-
motoAmonainscenizacjęsztukiRaiōnoterasu.Jesttosztukafilozoficznastawia-
jącapytanieoistotęświataibytu,wykorzystującalegendęomłodymkrólukambo-
dżańskim,który,choćcierpiałnatrąd,zbudowałwspaniałąświątynię.Słyszałem,
żeMiyamotoprzetworzyłjąwspektakluranewidowiskoprzekraczająceczasigra-
nicępaństw.
ChciałbymwspomniećojeszczejednejsztucetypowejdlaMishimy,Rokume-
ikan,którąwformieoperywystawiłIkebeShin)ichirō(premiera2010).Opowiada
onaotrójkąciemiłosnymważnegopolityka,jegooponentaikobiety,którastanęła
międzynimi.Poprzeztęhistoriętowybitnedziełoukazujeiluzorycznośćpolityki
okresuotwarciasięcywilizacyjnegoeryMeijiwkonfrontacjizprawdziwościąpo-
tajemnejmiłości.Zwyciężapolityk.Pozostajemrocznapustka,którąratujepiękny
język,jakimMishimanapisałtęsztukę.AIkebepoprzezadaptacjęsztukidlateatru
operowegospowodowałjejrozkwit.
Możliwości,jakiedajetwórczośćMishimy,jeszczesięniewyczerpały.Dopóki
będąpodejmowaneśmiałewyzwaniaartystycznekorzystająceztwórczościtego
pisarza,możemychybapowtarzaćwciąż:BChcężyć”.
przełożyłaBarbaraSłomka
