Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
13
sięzHemingwayem.WTravelswithMyselfandAnother:AMemoir5(wydanej
w1978roku)opisujewojnęchińsko-japońskąz1941ipodróżpoMorzuKaraibskim
rokpóźniejwposzukiwaniułodzipodwodnych.Jadapomyje,mieszkajakświnia,
ociekapotem,aprzytymnietracidziewczęcejciekawościinaiwności.Zachowuje
sięjakdamazsuperfajansowymwiadremsanitarnym,cierpinachorobęmorską,
podróżujezczarnąparasolkąchroniącąprzedsłońcemimałymkotkiem.Alewojny,
którąchciałabyopisać,niema.Niewidzirozbitków,zatopionychstatków,okrętów
podwodnych,cierpiącychofiarwbandażach.Trafiawięcnarajskie,karaibskiepla-
że,gdziepływanago.Itakąwojnęmożnaopisać.
NazwiskoSwietłanyAleksijewiczowej,białoruskiejreportażystki,usłyszećmoż-
nabyłowśródkandydaturdotegorocznejLiterackiejNagrodyNobla.Najwybit-
niejszadziennikarkaEuropynamiaręFallaci–piszeStefanBratkowski.Wy-
mienianaobokRyszardaKapuścińskiegoiTizianoTerzaniegonafirmamencie
mistrzówgatunku.Urodzonaw1948rokupisze,żeświatwojnytojedynyświat,
któryzna,aludziewojny–jedyniznanijejludzie.Owojniemówionowszędzie
wokółniej,chciałapoznaćjejsekret.Nielubiczytaćksiążekowojnie,alesamaje
pisze.BWojnaniemawsobieniczkobiety”6,todopuszczeniedogłosumilczących
dotejporyżołnierek,czołgistek,sanitariuszek,praczek,telefonistekikucharek,
sowieckichkobietuczestniczącychbezpośredniowminionejwojnieświatowej.
Aleksijewiczowamówiosobiehistoryczkadusz,zbieraczkagłosówzsamegoży-
cia,słuchaczkabólu,czytelniczkaintymnychgłosów.Jakwyznajewwywiadzie7
niejestpierwszą,którastosujetakąmetodę–przedniąbyłaSofiaFedorczenko,
sanitariuszkazapisującaswojerozmowyzżołnierzamizfrontuIwojnyświatowej.
Relacjekobietzbieraneprzezdziennikarkęwlatach1978-1983,ukazałysięw1985
roku,wmomenciekiedywZSRRrozpoczynałasięproklamowanaprzezMichaiła
Gorbaczowapierestrojka.Rokpóźniejreporterkaprzyjeżdżadoogarniętegood7lat
wojnąKabulu.OwocemtegowyjazdubędzieksiążkaOłowianeżołnierzyki.Jak
wyznajewpierwszymzdaniunotatek:BNiechcęwięcejpisaćowojnie”8.Zadajesobie
pytania:BJakjednocześnieprzeżywaćhistorięipisaćoniej?9(…)Ktomiuwierzy,
jeśliotymnapiszę?”10.Stawiawewnętrznyopórprzeddoświadczeniem,odwagą
iryzykiem,którymchwaląsięjejkoledzy,korespondenci:BDziennikarzynazywa
siętubajkopisarzami.Literatówteż.Wgrupieliterackiejsamimężczyźni.Rwąsię
donajdalszychpatroli,dowalki.
–Dlaczego?–pytamjednegoznich.
–Zciekawości.Opowiem,żebyłemnadSalangiem.Postrzelamsobie.
Niemogępozbyćsięwrażenia,żewojnajestwytworemmęskiejnatury,wwię-
kszościdlamnieniepojętej.Alecodziennośćwojnyjestwspaniała.UApollinaire’a:
«Ach,jakapięknajestwojna».
Nawojniewszystkojestinne–ija,inatura,imojamyśl.Tuzrozumiałam,
żeludzkamyślmożebyćbardzookrutna”11.
Patrzynaciaładzieci,rozerwaneprzezminęprzeciwpiechotną,abynapisać
otym.Zaplecamiśmiejąsięzniej,żejeststrachliwąpanienką.Wjejpostawie
5MarthaGellhorn,Pięćpodróżydopiekła,przekładJustynaGrzegorczyk,Poznań(egzemplarzrecen-
zenckiwzbiorachM.Z.).
6SwietłanaAleksijewicz,Wojnaniemawsobieniczkobiety,przekładJerzyCzech,Wołowiec2010.
7Dzieciwojnyumierająwcześniejniżichrodzice,zeSwietłanąAleksijewiczrozmawiaStanisławŁu-
bieński,w:BNoweKsiążki”,nr4/2013,s.6.
8SwietłanaAleksijewicz,Ołowianeżołnierzyki,przekładLeszekWołosiuk,Wrocław2007,s.13.
9Tamże,s.15.
10Tamże,s.21.
11Tamże,ss.17-18.
