Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Cykljajnikowy
Nacykljajnikowyskładająsięprocesymorfologiczneiczynnościowezwiązanezdojrze-
waniempęcherzykówjajnikowych,uwolnieniemkomórkijajowejorazpowstawaniem
ciałkażółtego.FSHpobudzadoróżnicowaniakilkapęcherzykówjajnikowych,ale
zwykletylkojedenwpełnidojrzewa.Pęcherzykipierwotneprzekształcająsięwpęche-
rzykiwzrastające,następniedojrzewająceipęcherzykdojrzały.Zmiany,jakiezachodzą
wpęcherzykach,dotycząwzrostuiróżnicowaniasięoocytu,rozrostuiprzerostuwarstwy
komórekziarnistych,atakżeutworzeniaosłonyprzejrzystejorazdwuwarstwowej
osłonkipęcherzyka.Wewnątrzpęcherzykajajnikowegotworzysięjamapęcherzykowa
(antrumfolliculare)wypełniającasiępłynempęcherzykowym.Czastrwaniategookre-
sucykluwynosiokoło14dni.Podkoniecfazypęcherzykowej,14.dnia(±ldzień),
wwynikuzłożonegowspółdziałaniatrzechhormonów(FSH,LH,estrogenów)docho-
dzidoowulacji.Napoczątkufazypęcherzykowejwydzielanieniewielkiejilościestro-
genówpowodujeuwolnienieFSH,którypobudzazkoleiwydzielanieestrogenów,tak
żezarównojegostężenie,jakiestrogenówstalesięzwiększa.Dużestężenieestrogenów,
nazasadzieujemnegosprzężenia,hamujewydzielanieFSH.Gdystężenieestrogenów
osiąganajwyższąwartość,wśrodkucyklu,wydzielanieLHjestwiększeniżFSH.Wten
sposóbLHbezpośredniowyzwalaowulację(rycina3-3).
LHiFSHuruchamiająkaskadęprocesówmorfologicznychwzbliżającymsiędo
owulacjipęcherzyku.Możnawyróżnićconajmniej4mechanizmy:
Xprocesyproteolityczne,
Xrozluźniającedziałanieglikozaminoglikanów,
Xaktywnośćskurczowąmięśniagładkiegooraz
Xangiogenezę.
Procesyproteolityczne.LHdziałaprzezukładcAMP–kinazaA.Komórkiziarniste
iosłonowewydzielajądużeilościaktywatoraplazminogenu,którygromadzisięwpły-
niepęcherzykowym.PodwpływemkinazyAzplazminogenupowstajeinnahydrolaza
–plazmina.Obateenzymyuruchamiająlatentnądotychczaskolagenazę,którarozkła-
dająckolagensubstancjimiędzykomórkowej,osłabiaścianępęcherzykajajnikowego
iułatwiajegopęknięcie.Działaniekolagenazystymulujątakżeprostaglandyny(PGE
iPGF),którychstężeniezwiększasięwmiaręwzrostustężeniaLH.
Rozluźniającedziałanieglikozaminoglikanów.Dookołaoocytuorazwsamympły-
niepęcherzykowympodwpływemFSHiLHzwiększasięstężeniekwasuhialurono-
wegoorazinnychglikozaminoglikanów,którepowodują,żepęcherzyksięrozluźnia
inastępujestopnioweoddzieleniewzgórkajajonośnegoodwarstwyziarnistej,coułatwia
wyrzuceniekomórkijajowejzotaczającymistrukturamiwmomencieowulacji.
Aktywnośćskurczowamięśniagładkiego.Prostaglandynypobudzająmiocytygład-
kieosłonkipęcherzykadoskurczów,wspomagającmechanizmuwalnianiaoocytu.
Funkcjęmodelującąspełniajądodatkowohistaminaibradykinina.
Angiogeneza.Pęcherzykjajnikowydojrzałyprzedpęknięciemniezawieranaczyń
krwionośnych.Podwpływemreniny,angiotensynyII,transformującegoczynnikawzro-
stuβ(TGFβ),cytokiny,interleukiny1,wczasieowulacjiizarazponiej,pojawiająsię
40
