Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Normatywnypotencjałideficytspołeczeństwademokratycznego
wieka,ludzkości,resp.zbiorowościjednostek,powiązanychwspólnym
atrybutem(np.etykanaukowa,obowiązującawszystkichnaukowców
ibadaczy).Uznająone,żeprzynajmniejniektóredobramająwar-
tośćpowszechną,atymsamym-żesąfaktyczniecenioneprzez
wszystkichludzi,niezależnieoddzielącychichróżnickulturowych,
etnicznych,politycznych,religijnych,światopoglądowychiin.Ponad-
to,owymuniwersalnieważnymwartościomizasadomprzypisujesię
częstostatusprymarnywstosunkudoinnych.Itak,etykażyciasta-
wianapierwszejpozycjiludzkieżycie,etykaliberalna-ludzkąwol-
nośćitd.Systemymoralne,proponującewiązkętakichprymarnych
wartości,niewybierająjednakzanikogomoralnychpriorytetów.Ich
obiektywnaważnośćpozostajeczęstokroćsubiektywnieUniespeł-
niona”:takjestwprzypadkukulturiustrojówodrzucającychprawa
człowieka.
2.Etykiindywidualistyczneprzyjmujązaswąpodstawędobroindy-
widuum,wskazaneprzezniesamowsposóbrozumnyiautono-
miczny.Uznająone,żewszystkiedobramająwartośćotyle,oile
budzązainteresowanieokreślonychjednosteklubgrup(nieznaczy
tojednak,żesąonetożsamezinteresamiegoistycznymi;możeto
byćdowolnedobro,takie,jaknp.wychowaniedzieci,atakżebezin-
teresownośćjakoprzymiotosobisty).Dlahedonistydobrembędzie
przyjemność,dlachrześcijanina-zbawienie,dlakogokolwiek-jego
własneżycie,zdrowie,szczęście,kariera,aletakżepoczuciespełnio-
negoobowiązku,lubwewnętrznauczciwośćwobecsamegosiebie.
Wybórwartościdokonywanyjesttutajwsposóbautonomiczny,bez
udziałunaciskuprawnegoispołecznego:etykiindywidualistyczne
zakładająnonkonformizm,niekiedyteżsilnierozwiniętesumienie
iodwagęcywilną.
3.Typgraniczny:gdydobroleżywgestiiindywiduum,ajednocześnie
podlegaochroniepublicznejwsensieetycznym(lubprawczłowieka),
np.:zdrowie,własnośćprywatna,prawojednostkidosamookreślenia
itp.Innyprzykład:etykasytuacyjna,uznającazasadyuniwersalne,
leczkierującasięczęstoregułamicelów,którepozwalająpodmioto-
wisamodzielniedecydować,jakiedziałaniewdanejsytuacjistanowi
najwłaściwszyśrodekdourzeczywistnieniacelu(dobra)wskazanego
przeznormę.
30
