Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
moralnychiprawnychzawieraukryteoperatorypraktyczneizawiera
pozornietylkoopis,resp.projekcjędziałania:Ukąpiącysięwmiejscach
niedozwolonychpodlegająkarzegrzywny”28.
Gdybynormaetycznaopisywałafaktycznystanrzeczy,byłabyjedynie
deskrypcją(stanowiskotakiereprezentujenaturalistycznyiantynaturali-
stycznydeskryptywizm).Innestanowisko,zwanepreskryptywizmem(od
łac.praescriptio:zastrzeżenie,przepis)przyjmujetymczasem,żenorma
zawierawyraźnyelementpreskryptywny,iżejesttowarunekuznania
jejzanormęwznaczeniuetycznym:jednaknormypragmatycznetakże
mogązawieraćtakielement.Zreguływnormiewystępująobaelementy:
deskryptywnyipreskryptywny:Uzabraniasię...”(preskrypcja)-Upar-
kowaniawmiejscachniedozwolonych...”(deskrypcja).Logicznafunkcja
elementupreskryptywnegozawartatakżewtrybierozkazującymcza-
sownika,któryopisujeczynnośćobjętąnormą.Niemakrótszejformuły
normatywnejaniżeli:Uniezabijaj!”iUniekradnij!”
Etykanormatywnarozważanormyzuwaginaichtreśćilegitymację;
metaetykazaśbadajezuwaginapoprawnośćsemantycznąiformalną,
znaczenieichelementówkonstrukcyjnych,zakresobowiązywaniaitd.
Codozakresu,odróżniaćnależynormyobowiązującebezwarunkowodla
danejklasyczynności;przykłademmożetubyćzasadapolitycznejneu-
tralnościmediówpublicznych,która-jeśliopatrzyćjąroszczeniemdo
uniwersalności-obowiązywaćpowinnawkażdymustrojupolitycznym.
Zkoleinormyobowiązującewzależnościodsytuacjimająważnośćwa-
runkową:oichzastosowaniulubniezastosowaniudecydujepodmiotdzia-
łaniapowyrobieniusobiemoralnegosąducodosytuacjiiskorzystaniu
bądźnieskorzystaniuwzwiązkuztymzokreślonychkompetencji.Nie
znaczyto,żenormytakiemająważnośćwzględnąimożnajedowolnie
relatywizować.Istniejesporotegotypunorm:przywołajmyrazjeszcze
przykładzasadyprawdomówności,gdzieodstępstwemjestobowiązek
zachowaniatajemnicysłużbowej,tajemnicyspowiedzi,tajemnicyle-
karskiejitp.Ponadto,normyróżniąsiępodwzględemzakresuwtakim
sensie,żeniektóreznichobowiązującałąspołeczność(sąto:zasady
konstytucyjne,konwencjeimiędzynarodoweaktyprawneratyfikowane
przezpaństwo,przepisyirozporządzeniaprawakrajowego),sąważne
uniwersalnie.Oboktychuniwersalnychnormkażdyznaskierujesię
określonymizasadamijakokonkretnaosoba,którepowinienUuzgadniać”
znormamikonstytucyjnymiitd.,jeślipragniepostępowaćetycznie:jeśli
28Szerzejnatentematwrozdzialepoświęconymfunkcjomprawa.
39
