Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęptłumaczki
7
ników.Wokresiepóźniejszymuniwersytetstanowiłostojęscholastyki
ikatolicyzmu.Jednocześniejednakw1517rokuutworzonotzw.Collegium
Trilingue,doktóregonależałmiędzyinnymiErazmzRotterdamu(1467-
1536)5,powołanewcelunauczaniatrzechjęzyków:łaciny,grekiihebrajskiego
orazdoanalizowaniatekstówbiblijnychiantycznych.Collegiumwalczyło
ztradycyjnymfakultetemteologii.Głównąbroniąbyłnowysposóbkomen-
towaniatekstu,zwłaszczaBiblii,opartynaanaliziefilologicznej.Rozwijałsię
równieżfakultetmedyczny.ProfesorembyłtumiędzyinnymiAndrzej
Vesalius(zm.1564),dodziśnazywanyDojcemanatomiiD,zwolennikprzepro-
wadzaniaeksperymentównaukowych.Dziękiprzeprowadzonymlicznym
sekcjomzwłokmógłw1543rokuopublikowaćsłynnąrozprawęDehumanis
corporisfabrica,zawierającąprzedstawienieorganówwewnętrznychisyste-
mużylnegoczłowieka.
GdyGeulincxrozpoczynałstudianaUniwersytecie,żywebyłyideejan-
senizmuikartezjanizmu,którewspółistniałyztradycjąscholastyczną.W1640
rokuukazałosiędziełobiskupaYpresCorneliusaJansenaAugustinus.Zaś
kwestiarozpowszechnianiasięfilozofiiDescartes>aisporówzniązwiązanych
naUniwersyteciewLouvainwpisujesięwszerszyproblemstosunkuwszyst-
kichprzedstawicielischolastycznejnaukiwNiderlandach,bezwzględuna
wyznawanąreligię,domyślikartezjańskiej.Zwolennicyiprzeciwnicyzaczę-
lipojawiaćsiępoopublikowaniuRozprawyometodzie(1637),aszczególnie
drugiegowydaniaMedytacjiopierwszejfilozofii(1642)6.Jednymznajbardziej
znanychzwolennikówDescartes>abyłHenrideRoy(1598-1679),profesor
botanikiimedycynynaUniwersyteciewUtrechcie,któryuznał,iżfilozofia
Descartes>adajeznakomitąpodstawębadaniomprzyrodniczym,usuwając
wszelkieograniczeniascholastyki;szedłjednakwswychprzekonaniachczę-
stojeszczedalejniżsamDescartes.Jegowystąpieniaspotkałysięzkrytyką,
którauderzyłatakżewsamegoDescartes>a.Byłtopunktzwrotnywżyciu
Descartes>a.Jegopoglądyujrzałyświatłodzienne,alenietrafiłyprzecież
wpróżnię.Descarteszyskałzwolenników,alemusiałteż,amożeprzede
wszystkim,stawićczołoprzeciwnikom,dodajmy:bardzowpływowymisza-
nowanymwówczesnychNiderlandach,naktórychczelestałteologikazno-
dziejaGisbertVoetius(1589-1650),od1634rokuprofesorteologiiUniwer-
sytetuwUtrechcie.ToonpierwszywystąpiłprzeciwDescartes>owi,właśnie
pozapoznaniusięzdziałalnościąRegiusa.Spórtrwającykilkalatzakończył
sięzakazempublikowaniajakichkolwiekpismzarównoprzeciw,jakizaDe-
5ErazmopuściłUniwersytetwLouvainzewzględuna,wspomnianyjuż,jegoortodok-
syjnykatolickiitradycyjnycharakter;wsporachmiędzyKościołemaobozemreformacji,
dostrzegającbłędypoobustronach,niemógłiniechciałopowiedziećsiępożadnejzestron.
6Przypomnijmy,żesamDescartesod1628rokumieszkałwNiderlandach.
