Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Argumentyprzeciwkospołecznejodpowiedzialności
19
wjegointeresie,todwieoddzielnesprawyinienależyichłączyć.Mato
zastosowanietakżewodniesieniudoakcjonariuszy.
WswoichpóźniejszychpracachM.Friedmanzwracauwagęnakonieczność
przestrzegania,,regułgry,,,zarównozawartychwprawie,jakiwyrażonychwetyce
izwyczaju.Jestobrońcąwolnejgryrynkowej,aleprowadzonejfair,przestrzegania
trwałychzasad,odpowiedzialnegozachowanianarynku,wolnegoodoszustwa
igwałtu[Friedman,1993;Friedman,Friedman,1981].Zkontekstujegoinnych
wypowiedzimożnawnioskować,żezgodnez,,obyczajamietycznymi,,mogłobybyć
tylkobierneunikaniezłaprzezprzedsiębiorstwo–niepopełnianieprzezprzedsię-
biorstwoczynów,którespołeczeństwouznajezazłe.Odrzucającaktywnedziałanie
przedsiębiorstwanarzeczdobraogólnospołecznego,jakozasadęspołecznej
odpowiedzialności,Friedmannieodrzucawogólemożliwościczynieniamoralnego
dobraprzezprywatneprzedsiębiorstwa,jeżelimaononacelumaksymalizacjęich
zysków.
Negatywnestanowiskowstosunkudokoncepcjispołecznejodpowiedzialności,
traktowanejjakopomnażaniedobramoralnego,Friedmanuzasadniatym,że
korporacjajestinstytucjąstricteekonomicznąiniedziałazpobudekmoralnych.
Stądteż,jejstrukturaiorganizacjanastawionesąnaosiąganieściśleokreślonych,
praktycznychcelów,aprzedewszystkimnapomnażaniebogactwa.Wkonsekwencji,
obowiązkispołecznenakładanenamenedżerówiprzedsiębiorcówsąbłędem.
Mogąnawet,zdaniemcytowanegoautora,zagrozićgospodarce,odciągając
korporacjęodjejpodstawowegopowołania,którepoleganadążeniudo
maksymalizacjizysku.
FriedmanwspierasiętunatwierdzeniuA.Smithao,,niewidzialnejręce
rynku,,,naktórymspotykająsięosobydążącedoosiągnięciawłasnych,egoistycznych
interesów.Działaniatychosóbprowadząwefekciekońcowymdowzrostudobrobytu
społecznego
4
.Wtakimujęciu,dobruwspólnemulepiejsłużąludziezabiegający
owłasneegoistyczneinteresyniżaktywnieczyniącydobro,czegowymagaspołeczna
odpowiedzialność.PrzytoczonewyżejpoglądyFriedmanamożnabyłobyuznaćza
odpowiadająceprawdzie,gdybywarunkiodnoszącesiędodoskonałejkonkurencji
byłyspełnione.Wiemyjednak,żewewspółczesnejgospodarcetakniejest[por.
m.in.Szymański,2001,s.87;Boatright1993,s.109–110].
Przeciwnicyspołecznejodpowiedzialnościwskazujątakżenamożliwość
obniżeniaefektywnościprzedsiębiorstwainiezamierzonenegatywneskutki,zpowodu
przeznaczeniakapitałunapotrzebyspołecznezamiastnapotrzebyorganizacji
[Drucker,1973,s.343;Friedman,1993].Kosztyprogramówspołecznychstawiają
firmy,którejeponoszą,wgorszejsytuacjiodichkonkurentów,którzytakiej
działalnościnieprowadzą.Możeto,zdaniemtychautorów,miećszczególnie
niekorzystnywpływnakonkurencyjność,zwłaszczamiędzynarodową,iwefekcie
4,,Jegokoncepcjaniewidzialnejrękirynku,naktórymspotykająsięosobydążącedo
osiągnięciawłasnychinteresów,ujawniadobroczynnyskutekprywatnychdziałań.Jesttozatem
koncepcjausprawiedliwiającainteresownośćczłowiekagospodarującego,ponieważstanowiona
podstawędobrobytuspołecznego[Klimczak,2001,s.4].
