Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
XL
Spinozaitradycjehumanizmunowożytnego
nieoznaczanicinnego,jakdoskonaleniesięczłowieka
przezpoznanieprzyrody,któredajeszczęścienajwyższe.
EtykaSpinozyjestradykalnieświeckainaturalistyczna.
Odrzucawszelkąmoralnośćwszelkiejreligii–wszczegól-
nościkalwińskiej–opartąnakulcieśmierci,nanienawiści
ipogardzie,naideisłużbybożej,pokoryiskruchy;jegomo-
ralnośćjestziemska,usprawiedliwiadoczesnezamiary
iprzedsięwzięcialudzkie.„Człowiekwolnyoniczymnie
myślitakmałojakośmierci,amądrośćjegojestrozmyśla-
niemnieośmierci,leczożyciu”.Powinniśmykorzystać
zrzeczy,radowaćsięnimi,cieszyćsięświatem,własnymist-
nieniemiwłasnąwiedzą.Spinozjańskanaukamoralnato
koncepcjamoralnościwolnejodjakichkolwiekrygorówpo-
zaludzkich–moralności,dlaktórejczłowiekjestjedynym
źródłemocenmoralnychijedynymcelemmoralnegopostę-
powania;albowiemtylkozewzględunaludzkiepotrzeby
cokolwiekbywadobrealbozłeitylkowstosunkudoczło-
wiekaczyjekolwiekpostępowaniemożnanazwaćdobrym
lubzłym.Człowiekjesttwórcąwszelkichwartości.
Nietrudnodostrzec,żetafilozofiamoralna,opartana
materialistycznympojmowaniuczłowiekajakoczęściprzy-
rody,opartajestzarazemnaidealistycznejzasadzie,uświę-
cającejosobliwościczłowiekajednejepokiijednegospołe-
czeństwa–jakopowszechnąludzkąnaturę.Wyzwolenieod
kościoła,religiiiBogajestjednocześniedlaSpinozyunieza-
leżnieniemodspołeczeństwa,względemktóregonatura
ludzkajestcałkowicietranscendentna.DlaSpinozyszczę-
ściejednegoczłowiekajestwarunkiemszczęściainnego:
stwierdzenietoujawnia,żeSpinozaodrzucałpoglądtak
dobitniewyrażonywdoktrynieHobbesa,dlaktórejprzeci-
wieństwainteresówjednostkowychbyłynaturalneinie-
