Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
BRZEMięHiSTORii
pisałTrocki-byłapojmowanaprzezbolszewikówjakopomost
dorewolucjinaZachodzie”(ibidem,t.III,s.381).Tajednaknie
wybuchła.Zrealizowałsięscenariusz,któregoprzywódcykomu-
nistyczninieprzewidywali:rewolucjarosyjskaobroniłasięprzed
zbrojnąkontrrewolucjąizagranicznąinterwencją,alepozostała
odosobnionaiizolowana.
ŚwiadectwoTrockiegojestotyleinteresujące,żewrolihi-
storykaiinterpretatorarewolucjiwystąpiłjedenzjejgłównych
przywódców,któryzczasemutraciłwładzęizostałwydalony
zZSRR,aw1940rokuzginąłzrąkagentaradzieckiegoaparatu
przemocy.WsposobiemyśleniaTrockiegoorewolucjirosyjskiej
wyrażonezostałynadziejeioczekiwaniarosyjskichkomunistów
iich,wówczaslicznych,zwolennikówwruchusocjalistycznym.
Właśnienatlestosunkudorewolucjirosyjskiejwruchutymdo-
konałsięrozłam,któregorezultatembyłopowstaniepartiikomu-
nistycznych.
Obroniwszyswąwładzę,komuniściradzieccypodjęlizadanie
określoneprzezichnowego(pośmierciLeninaw1924roku)
przywódcę,JózefaStalina,jakonbudowaniesocjalizmuwjed-
nymkraju”.Przedsięwzięcietowymagałoskupieniawrękupartii
całejwładzyniejedynieściślepolitycznej,lecztakżeekonomicz-
nejiduchowej.Skonstruowanywtensposóbsystemstałsiępro-
totypemsystemówtotalitarnych-nietylkokomunistycznych.
Terminuntotalitaryzm”używamwznaczeniuwłaściwymdla
naukiopolityce,awięcdlaokreśleniaszczególnegotypudykta-
tury,wistotnysposóbróżniącejsięodtego,cozwykłosięnazy-
waćnautorytaryzmem”.Toważnerozróżnieniezostałowsposób
teoretycznypogłębioneprzezJuanaLinza(1975)iprzyjęłosię
wliteraturzenaukowej.Chociażsamterminntotalitaryzm”uży-
wanybyłwcześniej(Arendt1951),tojednakjegorozwiniętadefi-
nicjasformułowanazostaładopierowpołowielatpięćdziesiątych
przezwybitnegoamerykańskiegopolitologa,emigrantazhitle-
rowskichNiemiec,CarlaJoachimaFriedricha(wewspółpracy
zjegomłodymwspółpracownikiemZbigniewemBrzezińskim).
Zgodnieztądefinicją,totalitaryzmtonowy,nieznanydotychczas
systempolityczny,któregocechamisą,występującełącznieista-
nowiącetakzwanynsyndromtotalitarny”:
