Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
19
zachodniegostałysiękomponentamijednegogatunku.Zgodniezwcześniej-
szymiustaleniamiautoranatentemat6,konwencjetefunkcjonująwksiążce
podnazwamiektenialnej,chairetyzmicznejipolionimicznej.Szerokotrakto-
wanajestichgeneza,samodzielnyrozwójwokresiepoprzedzającympołączenie
wzachodnioeuropejskąlitanię,atakżeprocesichwzajemnegozbliżaniasiędo
siebie.Konwencjetypowedlatradycjichairetyzmicznejipolionimicznejzbiega-
jąsięwbizantyjskimWielkimAkatyście;konwencjapolionimicznaspotykasię
wkonwencjąektenialnąwLitaniidoWszystkichŚwiętych;wszystkietrzykon-
wencjeznajdujemywLitaniiloretańskiejorazpodobnychdoniejśredniowiecz-
nychlitaniachmaryjnych;luterańskaDieDeutscheLitaneiianglikańskaTe
GreatLitanydlaodmianyzawierajątylkokomponentektenialny.Ponieważkaż-
daztrzechgłównychlitanijnychkonwencjiprzyniesionazostałazeWschodu,
wczęścidrugiejksiążkirozpatrywanesątakżezjawiskasprzyjająceprzyswoje-
niutejbogatejtradycjiprzezEuropęZachodnią(takiejakrzymskieaklamacje,
staroirlandzkielistypoległychiinne).
Trzeciączęśćksiążkipoświęconoobrazowiświatawynikającemuzestruktury
litanijnychwyliczeń.Jakjużzostałopowiedziane,litaniajestgatunkiem,wktó-
regoformiezostałazaszyfrowanaokreślonakoncepcjaczasoprzestrzeni,zgodna
zfilozofiąśredniowieczaiwynikającazówczesnejwiedzynaukowej.Dziękitemu
każdyutwór,noszącyzewnętrznecechylitanii,jestteżwewnętrzniewyposażo-
nywpewiensystemnieusuwalnychzałożeńontologicznychiaksjologicznych.
Owasemantykagatunku,innaniżsemantykawynikającaztreściutworu,będzie
określanamianemgatunkowegoobrazuświata7.Gatunkowyobrazświatalitanii
wyrażasięzarównowcechachwersyfikacyjnychdzieła(paralelizmachiwylicze-
niachorazpreferowaniuanaforirefrenów),jakiwuprzywilejowaniuantonoma-
zji-figuyretorycznej,którawlitaniachuzyskujebodajnajgłębszefilozoficze
uzasadnienie.Dlategowczęścitrzeciejznajdziesięosobnyrozdziałpoświęcony
tradycyjnejodmianieantonomazji.Rozdziałtenmożeteżbyćczytanyniezależ-
nieodpozostałychpartiiksiążkijakosamodzielnyopisteoretycznytegotropu.
Wczęściczwartejpodjętyzostanietematpodziałulitaniinadwieodmiany:
kościelnąiartystyczną.Wrócimywięcdodwóchgrup,odktórychzaczęłosięto
wprowadzenie.Wpierwotnychlitaniachelementyliturgiczneiliterackiebyłyze
sobądoskonaleinierozdzielniezłączone.Podziałnaodmianyzacząłkształtować
sięwpóźnymśredniowieczu.Niepokrywasięonjednakzzestawemcechuzna-
wanychprzeznaukęzatypowedladyskursówreligijnegoipoetyckiego.Główne
6
Por.WitoldSadowski,Genezalitaniiwaspekcieformalno-kompozycyjnym,w:LP25-68;
Idem,SomeNecessaryPreliminaries,w:LV1:11.
7
Termintenzostałzaproponowanyporazpierwszywpublikacji:WitoldSadowski,Feno-
mennarracjilitanijnejwobecstereotypugatunkowegolitanii,nPrzestrzenieTeorii”12(2009),
s.219.JestonomawianyrównieżwksiążceLP12-16.
