Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
WPROWADZENIE
Podrugie,książkaopisujewyłączniepoetykęlitanii.Przeniesiemysiędo
czasuiprzestrzeni,wktórychgatuneklitaniipowstawał,aleniepoto,żebyopi-
sywaćjegohistorię,leczraczejztymzamiarem,żebyzhistoriiwyprowadzić
jegopoetykę.Wksiążcedużomiejscazajmieomówieniegenezyposzczególnych
elementówlitanii.TymtropemcofniemysięażdostarożytnegoEgiptu.Celem
niebędziejednakcałościowarekonstrukcjadziejówlitanii,ponieważuwzględ-
nionezostanątylkotezagadnieniahistoryczne,którepozwalająwytłumaczyć
założeniaformalnegatunku.
Wiersze,stanowiącewksiążcemateriałegzemplifikacyjny,pochodzązokre-
suokołodwóchtysięcylatpoezjieuropejskiej.Wtymdługimczasieniektóre
językiwymarły,innesięwykształciły;wrolijęzykauniwersalnego,grekaod-
dałamiejscełacinie,łacinajęzykowifrancuskiemu,francuskizaśpodzieliłsię
wpływamizniemieckim,hiszpańskimiangielskim.Zbiegiemwiekówksięża
katoliccyprzestalimówićpołacinie,azaczęlipowłosku;elityEuropyWschod-
niejprzestałysięuczyćpolskiego,azaczęłyrosyjskiego;niektórenarodyzostały
wypartezterenów,którewcześniejuważałyzamacierzyste;jedneimperiaupa-
dły,ustępującmiejscakolejnym.Natletychwszystkichprzekształceńizróżni-
cowańnależywyodrębnićtakiecechypoetykilitanii,któresąwspólnedlacałej
Europy.Przekonać,żewwierszulitanijnymmożnawidziećwspólnąeuropejską
konwencję,ważnyczynnikunifikującyEuropępomimojejpolitycznychireli-
gijnychpodziałów.Dlategoprzymiotniki,typunbrytyjski”czyniberyjski”,będą
wtejksiążcetraktowanejakonazwyobszarówgeograficznychaniekonkretnych
państw.Równieżokreślenia,typunangielski”,nfrancuski”czynduński”,będą
używaneprzeważniewodniesieniudowspólnotyjęzykowejanienarodowej.
Wczęścipierwszejksiążkilitaniabędzieopisywanajakoformawersyfika-
cyjna.Zrekonstruowanazostaniegenezajejtypowychrytmicznychelementów,
takichjaksegmentacjanawyrazistemoduły,skupienieuwaginaliczeniuiwyli-
czaniu,podziałwypowiedzinagłosyitp.Wierszlitanijnyopierasiębardziejna
składniowejorganizacjitekstuniżnacechachfonetycznychbędącychpodsta-
wąróżnicmiędzyjęzykami.Dziękitemułatwoprzenosisięnietylkozjednego
językadodrugiego,lecztakżemiędzyodrębnymirodzinamijęzyków.Jeston
obecnynaprzykładwjęzykusyriackim(zrodzinyjęzykówafroazjatyckich),
chorwackim(zrodzinyjęzykówindoeuropejskich)czywęgierskim(zrodziny
językówuralskich).Ostateczniejednak,aniowałatwośćwrozpowszechnianiu
się,aniwynikającazniejogromnapopularnośćniespowodowały,bywiersz
litanijnystałsięjednymzsystemówwersyfikacyjnychwierszaeuropejskiego.
Wczęścipierwszejksiążkizostaniepodjętapróbawyjaśnieniaprzyczyntejza-
gadkowejsytuacji.
Częśćdrugawychodziodróżnicwdefiniowaniulitaniiwposzczególnychre-
gionachEuropy.Wskazanezostajątrzyosobnekonwencjeliterackie,któreprzez
prawosławiesąnadaltraktowaneodrębnie,lecznaobszarzechrześcijaństwa
