Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Starożytnepróbylitaniimetrycznych
33
Jużwroku1926MarvinBascomNorwoodzwróciłuwagę,żeKlemensAlek-
sandryjskiidziewtymhymnietropemtradycjimodlitewnejcechującejngre-
ko-egipskikult”Izydy.Dowodzątegoanalogiemiędzyprzytoczonymutworem
awcześniejsząozaledwiepółwieczelitaniąadresowanądoegipskiejbogini:
Porównując,widzimy,żenietylkoformatychhymnówjestwdużejmierzetaka
sama,leczzachodzitakżeznacząceporozumieniewsprawienajważniejszychpojęć.
Porozumienietoniesięgatakdaleko,byużywanebyłytesamesłowa,leczdotyczy
ogólnejkoncepcjiprzymiotówBoga14.
ZwiązkitepozwoliłyNorwoodowipostawićtezę,żelitanijnyaspektutworu
Klemensazostałzaczerpniętybezpośredniozkonwencjimodlitewnychfunk-
cjonującychnaterenachegipskichwkulcieIzydy:
Wiadomo,żewcodziennychpublicznychnabożeństwachwramachkultuIzydyist-
niałyustablizowanerytuały:modlitwy,uwielbienia,obrzędypoświęceniaiadoracji.
Śpiewanohymnyorazdługielitanie,wymieniająceimionabogów,ichprzymioty,
manifestacjeizakresywładzy.Ponieważbyłotostałąpraktykąkultówtajemnych,
trudnosobiewyobrazić,żebyKlemens(takdoskonaleobeznanyzfilozofiągrecką
orazwszelkąówczesnąmyśląiwiedzą)mógłotychzwyczajachniewiedzieć.Nawet
jeżelinieznałtejkonkretnejmodlitwyinwokacyjnej,jestwysoceprawdopodobne,
żeuformowałHymndoChrystusanawzórliturgiikultówtajemnych.Niemateż
wątpliwości,żetekstbyłprzeznaczonydośpiewaniajakopublicznenabożeństwo
wczasiechrześcijańskichzgromadzeń15.
Aspektlitanijnyniestanowijednakjedynejwarstwymelodycznej,którejpod-
porządkowanyzostałutwórKlemensa.Opróczwyliczeniacałejlistyantonoma-
zji,wmniejszymlubwiększymstopniuprzypominającychtytulaturęegipską,
jesttozarazempieśńpisanaanapestem,czylistopątraktowanąwtradycjigrec-
kiejjakometrumprocesyjne,wykorzystywaną(obokinnychstóp)wdramacie,
międzyinnymiwtrakcienwejśćiwyjśćchóru”16.Wostatnimrozdzialeinnego
(AgnieszkaHeszen,PaideiaKlemensaAleksandryjskiego.NaprzykładziejegoHymnudoChry-
stusaZbawiciela,nSymbolaePhilologorumPosnaniensiumGraecaeetLatinae”19(2009),
s.128):nKróluświętych,/Słowowszystkoposkramiające/Ojcanawysokościach,/Rządco
mądrości,/Podporotrudów/Wiekuiścieszczęśliwy,/śmiertelnegorodu/Zbawco,Jezu,/
Pasterzu,Oraczu/Sterze,Wędzidło”
.
14NorwoodMarvinBascom,TeHymnofClementandtheIsisLitany,pracamagisterska,
UniversityofChicago,Chicago1926,s.15.Reprodukcjanastronie:https://archive.org(dostęp:
22września2015).
15Idem,s.17-18.
16West,GreekMetreł,op.cit.,s.78-79.
