Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Omożliwościndobrej”śmierci
nŚmierć”oznaczaraczejutratężycia.Interesujenasonaniejako
abstrakcyjnannicość”,którejwszakdoświadczyćniemożemy,ale
jakozdarzenie,któreunicestwiapewienkonkretnybyt,pozbawia-
jącgotymsamymmożliwościdoświadczaniadobrawogóle19.Jak
piszeNagel:
Uważamy,żedobrzejestbyćżywym,robićpewnerzeczy,miećpew-
nedoświadczenia.Tymczasem,jeśliśmierćjestzłem,torzecząnie-
pożądanąjestutratażycia,aniestanbyciamartwym,nieistnienia
czynieświadomości.Toważnaasymetria20.
Wrzeczysamej,Nageliinnifilozofowiezwracająuwagęnafakt,
żeśmierćniejestdlanaszłemzewzględunajakiekolwiekswojecechy
pozytywne(którychwszaknieposiada),leczjedyniezłemprywacyj-
nym,tj.złemzewzględunapewnedobre,wartościoweipożądane
rzeczy,którychnaspozbawia21.Śmierć,jakpiszeNagel,kładziekres
wszelkimdobrom,jakiezawierawsobieżycie22.Popierwsze,pozbawia
nasjużzrealizowanychdóbr,podrugie-przekreślaprzyszłemożliwo-
ścizwiązanezewentualnymdalszymżyciem,definitywnieniwecząc
wszystkienaszeplany,ambicjeimarzenia23.
Prywacyjnakoncepcjazłaśmierciprowadzidobardzoradykal-
nychwniosków.Nagelpisze,żezsubiektywnegopunktuwidzenia
perspektywadalszegożycia24pozostajewzasadzieotwarta,azatem
śmierć-jakojejraptowneprzerwanie-jestdlapodmiotuzłemrady-
kalnymczyabsolutnym25.Zsubiektywnegopunktuwidzeniawłasna
śmierćjestzawszerzeczązłąistraszną,ponieważoznaczasubiektywny
nkoniecświata”,tj.radykalneinieodwracalneodcięcieodprzyszłych
dóbr,jakieprzyniosłobydalszeżycie,zarównoprzezichniezreali-
19Por.J.McMahan,Death...,s.39.
20T.Nagel,Śmierć...,s.13[podkreślenieworyginale].
21Ibidem,s.11,12,14;J.McMahan,Death...,s.39-58;J.Rachels,TeEndofLife...,
s.49,59;por.I.Ziemiński,Zagadnienieśmierci...,s.141.
22T.Nagel,Śmierć...,s.12.
23Wewspółczesnejfilozofiianalitycznejtoczysięspór,jakwłaściwienależyin-
terpretowaćprywacyjnycharakterzłaśmierci-czyjakoutratępewnych(aktualnych
ipotencjalnych)dóbr,czyteżjakoniemożliwośćrealizacjiposiadanychprzezczłowieka
pragnień.SpórtenobszerniereferujeI.Ziemiński,Zagadnienieśmierci...,s.141-177.
24Niechodzitu,rzeczjasna,oewentualneprzyszłeżyciepośmierci,leczodalsze
życiedoczesne.
25T.Nagel,Śmierć...,s.20-21.
20
