Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie.Międzyewolucjonizmemarewolucją…
9
Kopernik
7
(stąd„przewrótkopernikański”)wswymfundamental-
nymdzielewydanymwrokujegośmierci-Derevolutionibusorbium
coelestium(Norymberga1543)8,jednaknajpełniejwsensiespołecz-
nymrozważalitenterminAlexisdeTocqueville,aprzedewszyst-
kimoczywiścieKarlMarx9.Jakzauważawspółczesnabadaczka,re-
wolucjonizmrodziłteż„przeciwstawneuczucia:odnienawiścipo
entuzjazm,odnadzieipostrach”10,zależnieczęstoodrodzajumyśli
politycznej(społecznej)lubdoktryny,jesttojednakjużpoledoroz-
ważańszerszychniżzagadnieniateoriipolityczno-prawnych.Prze-
konanietakiewskazujejednak,żerewolucjamiaławczasachnowo-
żytnychgronofanatycznychwyznawców,awartododać,żerzadko
którawklasycznejwersjimiałacharakterpokojowyorazżerewolucje
gwałtownenajczęściejprowadziłydodyktatury11.
Rewolucjajesttypowymprzedmiotemanalizynaukspołecznych,
leczwmniejszymstopniuwchodzącejwichskładdyscyplinynauk
prawnych.Systemyprawnecechująbowiemstabilnośćimaładyna-
mizacja.JakzauważyłjużconajmniejMartinLuther,prawnicyraczej
nielubiąnagłychprzemian.Niesposóbjednakniedostrzecznacze-
niarewolucjiwkontekściesystemuprawnego,jegozmianynainny,
zmianystosunkówprawnych,wtymprawawłasnościisystemukar,
intertemporalnościidysfunkcjonalnościsystemuprawnego,braku
pewnościprzepisówprawaiprzedewszystkimdynamizacjistosun-
kówprawnych.Niektórerewolucjespołeczneczasównowożytnych,
zaplanowanezawczasuwsensieideowym,mniejczybardziej,impli-
citeczyexplicite,zakładałyprzytym,żeprzedrewolucyjnyporządek
prawny(dawnebądźstareprawo,l)ancienrégime,staryjporjadok)zo-
staniezniszczony.Cooczywiste,właściwośćtakadotyczyłanietylko
strictesystemuprawnego,leczpodstawowych-adocelowowszyst-
7Por.np.H.Izdebski,RewolucjaaprawowEuropie…,s.82.
8Por.takżestwierdzenieK.ChojnickiejwartykuleRewolucjaodgórna,zamiesz-
czonymwdalszejczęścininiejszegotomu.
9Zob.np.K.R.Popper,Społeczeństwootwarteijegowrogowie,t.2,Wysokafalapro-
roctw:Hegel,Marksinastępstwa,tłum.H.Krahelska,W
.Jedlicki,opr.A.Chmielewski,
Warszawa2007,np.s.188-189.
10Cyt.zaB.Stoczewska,Rewolucja[w]:Słownikhistoriidoktrynpolitycznych,
red.K.Chojnicka,M.Jaskólski,t.5,Warszawa2012,s.109.
11B.Stoczewska,Rewolucja…,s.110.
