Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wprowadzenie.Cotohardcases?
sposób:CrimesoftheHolocaust:TheLawConfrontsHardCases3.Niezawszemuszą
tobyćsprawytakspektakularne.DanielE.Leeomawiawtymkontekściekwe-
stięinterwencjipaństwawwolnośćjednostkiwtakichprzypadkach,jakproblem
obowiązkuużywaniakaskówprzezmotocyklistów,eutanazjiwspomaganejprzezle-
karza,zażywaniamarihuany,aborcjiczyodmowyprzezrodzicówzgodynazabieg
medycznydziecka4.Niektórzyautorzyużywająteżpojęciahardcaseswodniesieniu
doskomplikowanychsprawkonstytucyjnych5orazzłożonychproblemówpojawiają-
cychsięzasprawąreżimówmasowonaruszającychprawaczłowiekairozwiązywa-
nychpóźniejwokresachprzełomówwramachtzw.sprawiedliwościtranzytywnej
(transitionaljustice)
6.Szczególnieinteresującewydająsięzwłaszczateostatnie-wią-
żąsiębowiemzfundamentalnympytaniemograniceimożliwościwykorzystywania
instrumentariumprawnego(zwłaszczaprawakarnego)wprocesierozliczaniaprze-
szłościorazstawianiahistoriiprzedsądem7.
ZdaniemB.H.Bixaróżnicapomiędzyprzypadkiemtrudnym(hardcase)iłatwym
(easycase)możesięprzejawiaćwtrzechaspektach:stopniu,czasieipewnościpo-
rozumienia,któreprawidłowowykształceniirozsądniprawnicy(lubniesą)
wstanieosiągnąćwkonkretnejsprawie8.Takpojętehardcaseswystępująwróżnych
mutacjachtakżewkoncepcjachinnychautorów,którzyróżniąsiępomiędzysobą
nietylkorozumieniemichistoty,leczprzedewszystkimproponowanymsposobem
ichrozwiązywaniaprzezsądstosującyprawoidokonującyjegowykładni.Zdaniem
M.Królmożnawzwiązkuztymwyróżnić,obokkoncepcjiDworkina,takżeinne
ujęciaomawianegozagadnienia,np.H.L.A.Harta,N.McCormicka,A.Peczenikaczy
J.Wróblewskiego9.
Gwoliścisłościtrzebapowiedzieć,żepierwotnietrudneprzypadki,chociażnieko-
niecznietakdosłownienazwane,pojawiłysięjużwpozytywizmieJohnaAustina
orazpóźniejwjegowyrafinowanejwersjizaproponowanejprzezHarta,natomiast
koncepcjaDworkinastanowiłarozbudowanąkrytykętakpojętegopozytywizmu
wogóle,akoncepcjiHartawszczególności.Pomijającpodobnerozumieniesamej
istotyproblemu,nieulegawątpliwości,żejegonazwahardcasesjestpowszechnie
3S.Landsman,CrimesoftheHolocaust:TheLawConfrontsHardCases,Philadelphia2005;możnateż
spotkaćpublikacjeokreślającewogóleproblemściganiasprawcówmasowychnaruszeńprawaczłowieka
jakohardcases,zwłaszczawkontekścietzw.uniwersalnejjurysdykcji-por.np.InternationalCouncilon
HumanRights,Hardcases:bringinghumanrightsviolatorstojusticeabroad,Versoix1999.
4D.E.Lee,FreedomVs.Intervention:SixToughCases:SixHardCases,Lanham2005.
5Por.np.L.A.Kloppenberg,PlayingItSafe:HowtheSupremeCourtSidestepsHardCasesandStunts
theDevelopmentofLaw,NewYork2002.
6Por.np.D.Dyzenhaus,HardCasesinWickedLegalSystems:SouthAfricanLawinthePerspectiveof
LegalPhilosophy,Oxford1991;szerzejnatentematR.Teitel,TransitionalJustice,Oxford-NewYork2002.
7Szerzejnatentematwliteraturzepolskiejpor.J.Zajadło,OdpowiedzialnośćzaMur.Procesystrzelców
przyMurzeBerlińskim,Gdańsk2003.
8B.H.Bix,ADictionaryofLegalTheory,Oxford2004,s.81in.
9M.Król,Koncepcjetrudnychprzypadkówaprawomocność[w:]Teoriaprawa.Filozofiaprawa.Współ-
czesneprawoiprawoznawstwo,Toruń1998,s.97-109.