Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie.Cotosąhardcases?
13
kojarzonajednakznazwiskiemDworkina
10,mimożeHartwposłowiudoswojej
podstawowejpracyTheConceptofLawtakżeużywapodobnychsformułowań11.
W1975r.DworkinopublikowałnałamachnHarvardLawReview”obszernyesejpod
takimwłaśnietytułem:HardCases12.Zaniezwyklecharakterystycznymożnauznać
fakt,żetoopracowaniebyłozmienionąwersjąwykładuinauguracyjnego,jakiautor
wygłosiłw1971r.,obejmującnaUniwersytecieOksfordzkimKatedręjurysprudencji
właśniepoHarcie.Obajautorzywsposóbistotnyróżnilisięwkwestiirozwiązania
problemutrudnychprzypadkówizwiązanychztymnastępstw.
UHarta,któryuznawał,żesystemprawaskładasięwyłączniezreguł,rozwiązanie
trudnychprzypadkówwymagałowyjściapozasystemdziękitzw.pojęciomotwar-
totekstowym(opentexture).Nagrunciepozytywizmurodziłotooczywiściepewną
trudnośćpolegającąnaewentualnymprawotwórczymcharakterzedecyzjisądowej.
Odejścieodmodeluprostejsubsumcjiirozerwaniebezpośredniegozwiązkupomię-
dzyregułąarozstrzygnięciempowodująbowiem,żensędziemupozostajesposób
dyskrecjonalnyorazwyjściepozasystemprawa.(...)Hartpróbujeominąćtrudno-
ścizwiązanezestanowiskiemuznającymdecyzjęsądową,podjętąwtrudnymprzy-
padku,zadecyzjęprawotwórczą.Jesttobowiemzpunktuwidzeniapozytywizmu
rozwiązanieniedozaakceptowania.WobectegoHartproponujeuznaćtakądecy-
zjęzamieszczącąsięwramachprzyjętegostandardupoprawnej(toznaczyzgodnej
zprawem)decyzjisądowej.Standardtenwyznaczonyjestprzezzakresznaczeniowy
regułyzawierającejwyrażeniaotwartotekstowe.Wyjściepozatenzakrestowedług
Hartawyjściepozastandardpoprawności”13.
Dworkinwychodzizzupełnieinnegozałożenia14.Jegozdaniemwsystemieprawa
występująnietylkoreguły(rules),lecztakżezasady(principles)orazwytyczne(poli-
cies).Sędzia,któryprzyrozstrzyganiusprawyniemadodyspozycjijednoznacznego
przepisuwznaczeniureguły,niemusi,takjakuHarta,wychodzićpozasystempra-
wa.Wręczprzeciwnie,powinienposzukaćrozwiązaniawramachsystemunagrun-
ciezasadi/lubwskazówek.Zgodniezzałożeniamipozytywizmusędzia,wydając
orzeczeniewtrudnymprzypadku,zobowiązanyjestdostosowaniaregułprawnych.
Tymsamymjestzwiązanyprawnymgorsetem,któregorozerwaćniemoże.Szuka
więcrozwiązaniaoptymalnegonietylegeneralnie,alenajlepszegowdanychwarun-
kach.ZdaniemDworkina,stojącegonagruncieintegralnejfilozofiiprawa,jestto
niedostateczne,anawetbłędne.Regułaprawnamożesiębowiemokazaćniewystar-
czająca,abywydaćsłuszneorzeczenie-słuszne,operującretorykąGustawaRad-
brucha,zpunktuwidzeniasprawiedliwości,celowościlubbezpieczeństwaprawnego.
10Taknp.R.Wacks,PhilosophyofLaw.AVeryShortIntroduction,Oxford2006,s.42in.
11Por.polskiewydanieH.L.A.Hart,Pojęcieprawa,tłum.J.Woleński,Warszawa1998,s.364in.
12R.Dworkin,HardCases,nHarvardLawReview”1975/88,s.1057-1109.
13M.Król,Koncepcjetrudnychprzypadków...,s.99.
14Szerzejnatematswojejkoncepcji-R.Dworkin,Biorącprawapoważnie,Warszawa1998,zwłasz-
czarozdz.IV
,s.155-242.
