Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Wprowadzenie.Cotosąhardcases?
OileHartwtakiejsytuacjiwyposażałsędziegowkompetencjedonswobodnego”
wydaniadecyzji,otylefilozofiaintegralnaproponujepozostaniewramachsyste-
muprawainakazujeodwołaniesiędozasadprawnych.Dworkinstoinastanowisku,
iżsądowerozstrzyganietrudnychprzypadkówniemożepolegaćnakreowaniuno-
wychregułprawnychadinfinitum;trzebawydobyćzsystemuprawnegondrzemiące”
wnimstandardywpostacizasadiwskazówek.
Mamywięcdoczynieniazpewnymparadoksem:pozytywistaHartposzukujeroz-
wiązaniatrudnychprzypadkównagruncienormpozaprawnych,natomiastniepo-
zytywistaDworkin-nagrunciezasadiwskazówekbędącychimmanentnączęścią
systemuprawa.
Jeśliprzyjąć,żefenomenprawaobejmujejakbypięćnwymiarów”(tj.tworzenie,sto-
sowanie,wykładnię,obowiązywanieiprzestrzeganie),tonagrunciefilozofiiiteo-
riiprawaproblemhardcaseswtradycyjnymujęciuwystępujewyłączniewproce-
siestosowaniaprawaipołączonejznimwykładni.Wtakimkierunkuidzietakże
rozumieniehardcaseswteoriachargumentacjiprawniczej.Wpolskiejliteraturze
przedmiotuJ.Stelmachuznaje,żetrudneprzypadkisąistotnymelementemprak-
tycznegodyskursuargumentacyjnegowogóle,adyskursuprawniczegojakojegood-
mianywszczególności.Dyskurspraktycznyniemabowiemsensunagrunciespraw
prostych,niebudzącychwątpliwości,jednoznacznych,niespornych:nRozpoczynamy
więcdyskurstylkowówczas,gdymamydoczynieniaztzw.przypadkiemtrudnym,
czylitakim,któryniemożezostaćrozstrzygniętyzapomocąstandardowychmetod
interpretacji-samegotylkodyskursuteoretycznego.Towłaśniewzwiązkuzbada-
niemtakichprzypadkówrozwinęłasięm.in.caławspółczesnateoriaifilozofiaargu-
mentacjiprawniczej”15.
JednakżepodobniejakuHartaiDworkina,równieżteoriaargumentacjiprawniczej
operujekategoriąhardcaseswyłącznienagrunciestosowaniaprawai/lubjegowy-
kładni.Prawidłowoprowadzonydyskursprawniczypowinienbowiempozostawać
wścisłymzwiązkuzobowiązującymprawem:nGdybydyskursprawniczyniebyłpro-
wadzonywbezpośrednimzwiązkuzobowiązującymprawem(istniejeprzecieżtaka
możliwość),wówczasstawałbysiępoprostudyskursemetycznym.Dyskursprawni-
czy,abymógłbyćprawomocnyiefektywny,musiwięcposiadaćdogmatycznycha-
rakter.(...)Punktemwyjściaargumentacjiprawniczejjestokreślenieprawaobowią-
zującegodlaspornegoprzypadku.Wszelkieustaleniawstępne,czynionenajczęściej
jeszczewramachdyskursuteoretycznego,umożliwiającegonamustaleniestanufak-
tycznegoiprawnego,sąwięcustaleniamidelegelata.Praktycznydyskursprawniczy
przenosinasnatomiastsferęustaleńdelegeferenda,czyliprawapostulowanego.(...).
15J.Stelmach,Kodeksargumentacyjnydlaprawników,Kraków2003,s.38;szerzejpor.takżeJ.Stel-
mach,Współczesnafilozofiainterpretacjiprawniczej,Kraków1999orazJ.Stelmach,B.Brożek,Metody
prawnicze,Kraków2006.
