Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
Rozdział1.Prawokontraprawo
tencjąjest,bytendruginiedosięgnąłczyteżnieutrzymałsięnadryfującymkawałku
drewna,cooznaczajegonieuchronnąśmierć.Napierwszyrzutokapopełniawięc
zabójstwolubprzynajmniejgodzisięnajegopopełnienie.Czyjednaktragiczneoko-
licznościkatastrofymorskiejuzasadniałybyoparcieliniiobronyprzezniegonain-
stytucjistanuwyższejkonieczności,gdybytakąsprawęrozstrzygaćmiałwspółczesny
polskisądkarny?
Kodekskarnyz1997r.wart.26stanowi,iż:nNiepopełniaprzestępstwa,ktodzia-
ławceluuchyleniabezpośredniegoniebezpieczeństwagrożącegojakiemukolwiek
dobruchronionemuprawem,jeżeliniebezpieczeństwaniemożnainaczejuniknąć,
adobropoświęconeprzedstawiawartośćniższąoddobraratowanego(§1)”oraz:
nNiepopełniaprzestępstwatakżeten,kto,ratującdobrochronioneprawemwwa-
runkachokreślonychw§1,poświęcadobro,którenieprzedstawiawartościoczywi-
ściewyższejoddobraratowanego(§2)”.Zpunktuwidzeniacharakteruprawnegotej
instytucjiwpierwszymprzypadkubędziemymielidoczynieniaztzw.kontratypem,
awięcokolicznościąwyłączającąkryminalnąbezprawnośćczynu,natomiastwdru-
gim-stanwyższejkoniecznościbędziewyłączałwinę55.
Wpierwszejkolejnościnależysobiezadaćpytanie,czywkazusiezakreślonymprzez
Karneadesazachodząpozostałeprzesłankiumożliwiającezaproponowanąlinię
obrony,tojestczyistniałoniebezpieczeństwozagrażającedobruprawnemuchronio-
nemuprawemijeślitak,toczybyłoonobezpośrednie,czyniemożnabyłoodwrócić
niebezpieczeństwawinnysposóbaniżelipoświęcającdobroprawniechronione,czy
podjętedziałanierzeczywiściezmierzałodouchylenianiebezpieczeństwaorazwja-
kiejrelacjipozostajądobroratowaneipoświęcane.
Niebezpieczeństwopojmowanejestjakoobiektywny,anieurojonystan,wktórym
zachodziprawdopodobieństwouszczupleniadobraprawnego.Ponieważrozważana
jestsytuacjarozbitka,któryspychaswojegokonkurentazdeski,tymdobremjesttu-
tajżycieludzkiesilniejszegozocalałychchronionenagrunciepolskiegoprawaprzez
normęzawartąwart.38KonstytucjiRP.Niebezpieczeństwowynikazaśzezdarzenia
nagłegoinieprzewidzianego,wtymwypadkukatastrofymorskiej,któramiałamiej-
scezdalaodląduwbliżejnieokreślonymmiejscu.Ryzykoutonięciaosobynieposia-
dającejkamizelkiczyinnegosprzęturatunkowegojestwięcaktualneibezpośrednie
-zwłokawpodjęciujakichkolwiekdziałańmogłabyspowodowaćutonięcierozbitka.
Niedasiębowiemokreślić,czyikiedynadejdziepomoc,ajasnejest,żeprzeciw-
stawianiesięfalomiprądommorskimorazwychłodzenieorganizmuwskutekdłu-
giegoprzebywaniawwodziegroziutratąsił,awkonsekwencjirychłąutratążycia.
Pozadryfującymkawałkiemdrewna,któryjestzdolnyutrzymaćtylkojednąosobę,
brakjestnatomiastinnychelementów,któremogłybyposłużyćzaoparciezmęczo-
nymofiaromkatastrofy.Bohaterkazusumożesięrównieżobawiać,żedrugizoca-
55J.LachowskiJ.,Stanwyższejkoniecznościwpolskimprawiekarnym,Warszawa2005.
