Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie.Cotosąhardcases?
19
Niepominęliśmyoczywiścierównieżtakichhardcases,któremieszcząsięwpara-
dygmaciewyznaczonymsporemHartazDworkinem.Jednakżewtymwypadku
uznajemy,żeproblemniedotyczykonfliktuprawazinnymisystemaminormatyw-
nymi,lecz-paradoksalnie-konfliktuprawazsamymsobą,awięcprawazprawem.
Wreszcie-lastbutnotleast-możemymiećteżdoczynieniaztrudnymiprzypad-
kami,którychrozwiązaniebędziewymagałosięgnięciapoprostudoregułmądrości
(rulesofprudence)itzw.zdrowegorozsądku(commonsense).Typowymprzykładem
możebyćzażartyspór,jakitoczysięwewspółczesnejnauceprawawokółproble-
mulegalnościilegitymizacjihumanitarnejinterwencji.Wostatnimczasiewskazuje
się,żepozornienierozwiązywalnykonfliktpomiędzyetyką,politykąiprawemwy-
maga,byćmoże,odwołaniasiędomoralnościzdroworozsądkowej(commonsense
morality)27.Rzeczjestotyleistotna,żeodwołaniedokategoriizdrowegorozsądku
jestszczególniepopularnewanglosaskiejkulturzeprawnej,wktórejnarodziłasię
wogóleideahardcases.Przykładhumanitarnejinterwencjitraktowanejwkatego-
riachtrudnegoprzypadkuwskazujetakżenamożliwośćjeszczeinnegorozumienia
hardcases.Wspecyficznymsensiemożemyuznać,żewystępująwłaśniewtychsy-
tuacjach,wktórychobserwujemyrozbieżnośćpomiędzylegalnościąilegitymizacją
-moralną,obyczajową,polityczną,ekonomiczną,ekologiczną,religijnąetc.Sama
istotaimetodologiasporutoczonegojeszczewokresieRepublikiWeimarskiejwnie-
mieckiejfilozofiiprawapodhasłemLegalitätundLegitimität,zachowałyswojąak-
tualność28,chociaż,cozrozumiałe,niktnieoperowałwówczaspojęciemhardcases.
Pozatymtenspórdotyczyłwprawdzielegalnościilegitymizacjiporządkupolitycz-
noprawnegojakocałości,alemożemygoprzecieżprzenieśćrównieżnapoziompo-
szczególnychnormsystemu.
Przypisaniestanówfaktycznychuznanychzatrudneprzypadkówdookreślonych
rodzajówkonfliktówprawazprawemorazzinnymisystemaminormatywnymi
iregułamizdrowegorozsądkumadopewnegostopniacharakterumowny-niekie-
dytrudnobowiemprecyzyjnieoddzielićodsiebieproblemywystępującenastyku
np.moralnościiobyczajowości,politykiiekonomii,etykiprawaietykiprawniczej,
naukiireligiietc.Dotyczytotakżeregułzdrowegorozsądku,któreniedziałająprze-
cieżwetycznejczypolitycznejpróżni.
***
Strukturakażdegozrozdziałówtejksiążkijestwgruncierzeczyidentyczna.Przed-
stawiamypodwastanyfaktyczne,któreuznajemyzahardcaseswprzyjętymnanasze
potrzebyznaczeniu-sątotylkoegzemplifikacje,aniezamiarwszechstronnejiwy-
czerpującejprezentacjizderzeniaprawazinnymwybranymsystememnormatywnym
27Taknp.E.A.Heinze,CommonsenseMoralityandtheConsequentialistEthicsofHumanitarianIn-
tervention,nJournalofMilitaryEthics”2005/4(3),s.168-182.
28SzerzejnatentematD.Dyzenhaus,LegalityandLegitimacy,Oxford1999.
