Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WARTOŚĆIPOZNANIE
21
Zanimwięcprzejdziemydoomówieniapojęciadobrajakoprzedmiotu
„słusznejmiłości”,musimywtymmiejscuzaznaczyć,żegdybyBrentanonie
odrzuciłimmanentyzmu,pojęciedobrajakoprzedmiotu„słusznejmiłości”stra-
ciłobyswojązrozumiałośćikonieczność,ponieważjakoprzedmiotintencji
miłościpozostałobyczymśirrealnym(fikcyjnym).Dobrzepojętanatomiast
zasadaintencjonalności,usuwającaimmanentyzmrzeczywistości,pozwalatym
samymugruntować„realność”dobrajakoprzedmiotuintencjonalnego.Dzięki
niejdobrojakoprzedmiotintencji(przeżyciamiłości)pozostajeowym„czymś”
konkretnymiaktualnympodwzględemrealności.
Zewzględunaróżnicepomiędzy„intencjonalnymirelacjami”(pomiędzy
przedstawieniamipodmiotowymi)Brentanowyróżniałtrzyzasadniczerodzaje
zjawiskpsychicznych.Pierwszymjestklasaprzedstawień(odpowiednikiidei
Kartezjańskich),czylizarównozmysłowo-zewnętrznenaoczności,jakinie-
naocznepojęcia
18.Drugirodzajintencjipoznawczychstanowiąsądy,atrzeci–
emocje
19.
Sądy,zdaniemBrentana,jeszczepoKartezjuszubłędniepojmowanojako
powiązaniebądźzestawienieprzedstawieńpoprzezpostawienieichwpodmio-
cieiworzeczniku.Można–jakpisał–przedstawieniazesobązestawiać,ale
wówczasuzyskamyjedynieorzeczeniaczegośoczymś.Sądytypuorzeczniko-
wego–itymsamymsądyesencjalneiuniwersalne–niesąsądamiwrozumie-
niuBrentana.Orzeczeniejednegoprzedstawieniaodrugim,np.zieloności
odrzewie,dajeconajwyżejnoweprzedstawienie.Wtensposóbmożemyuzys-
kiwaćpojęciaczegoś,np.zielonegodrzewaczyzłotejgóry.Jednakniesąone
sądami.Sądzeniewykraczapozaprzedstawienia,operującnimiidotyczącich
jakoprzedmiotów.Doprzedstawieniazostajewsądzeniudodanadrugaintencja
(„relacjaintencjonalna”),intencja„odrzucenia”bądź„uznania”
20.Wtensposób
możeBrentanopowiedzieć,żeniebędziesądemtwierdzenie„Bógjestsprawie-
dliwy”,tylko„Bógjest”.WymieniającBoga(Jegoatrybutsprawiedliwości)
–dodaje–wyrażamytylkoprzedstawienieBogaiorzekamy,żeBógjestspra-
wiedliwy,natomiastsądzącoBogu,wyrażamywiarę,żeBógistnieje;albozgo-
łaodwrotnie:wyrażającwiaręwBoga,sądzimyoNim(żeistnieje).Uznanie
18
F.Brentano,Oźródlepoznania...,s.18.
19
Ibid.,s.18–20.
20
Ibid.,s.19.
