Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
FENOMENOLOGIAWARTOŚCI
Bogajestsądem,żeBógjest,aodrzucenie–sądem,żeBógnieistnieje
21.Trze-
batuzatempodkreślićbardzoistotnądlanasrzecz:momentemkonstytutyw-
nymdlasądujestintencjapodmiotowauznaniawzględnieodrzucenia.Sądem
jesttuwięcaktwyrażającypodmiotowąintencjęuznaniabądźodrzucenia,co
defactoznaczy,żesądjestpodmiotowąoceną,albolepiej–„osądzeniem”
przedstawionegoprzedmiotu.Oczywiście,zewzględunazasadęintencjonalno-
ści,któraodnosiprzedstawieniezawszedoprzedmioturealnego(rzeczy),sąd
oistnieniu,uznaniebądźodrzucenie,niebędzieturzecządowolności,leczra-
czejkonieczności.Zasadaintencjonalnościpostulujewięcokreślony,konkretny
sposóbsądzeniaoprzedmiocie.Tenfaktbędziemiałswojeznaczenieprzyzro-
zumieniuBrentanakategoriidobrajakoprzedmiotumiłości,którawłaśnieze
względunazasadęintencjonalnościzostanieokreślonajako„miłośćsłuszna”.
Wartorównieżzwrócićuwagę,żesądystanowiątuszczególnąrealizację
przedstawień.Sąbowiemintencjamiuznaniabądźodrzuceniaistnieniaprzed-
miotuintencji,anieprostymorzeczeniemjakości(cechy)danejwprzedstawie-
niu.Stądteżiprawdziwośćsądu–jakmówiBrentano–jestskorelowanazpo-
jęciemistnienia,anieprawdziwośćzpojęciemnieistnienia.Sąd„uznający”to
sądafirmatywnyijegoprawdziwośćpolegawłaśniena„słusznej”afirmacji
istnieniaczegośdanegowprzedstawieniu.Odpowiedniowięcsądafirmatywny
będziefałszywy,kiedybędziesądem„niesłusznym”,czylikiedybędzieuzna-
wałistnienieczegośwsposóbniesłuszny.Natomiastsąd„odrzucający”,jako
sądnegatywny,prawdziwyjestwówczas,kiedynegujeistnienieswojego
przedmiotu,atanegacjajestsłuszna.Fałszywośćzaśsądunegatywnegowystą-
piwprzypadkunieskorelowaniaodrzuceniaistnieniaprzedmiotuzsamymjego
nieistnieniem,czyliwówczas,kiedynegacjazostaniedokonananiesłusznie
22.
21
„Niejestjużjednaksłusznetwierdzenie,żecoraztonoweprzedstawieniazestawiamy
przytymtakjakpodmiotiorzecznik.Takjestmoże,gdymówię:Bógjestsprawiedliwy,alenie,
gdymówię:Bógistnieje.Cozatemwyróżniaprzypadki,wktórychnietylkoprzedstawiamsobie
coś,aletakżesądzę?Doprzedstawianiadołączasiętukolejnarelacjaintencjonalnawobecprzed-
stawianegoprzedmiotu,relacjauznawaniabądźodrzucania.Ktoś,ktowymieniaBoga,wyraża
przedstawienieBoga,ktoś,ktomówi:istniejeBóg,wyrażawiaręwBoga”,ibid.
22
„Pojęciaistnieniainieistnieniasąkorelatamipojęćprawdziwościsądów(jednolitych)
afirmatywnychiprawdziwościsądów(jednolitych)negatywnych.Sądskorelowanyjestztym,co
sięsądzi;sądafirmatywny–ztym,cosięafirmuje,sądnegatywny–ztym,cosięneguje;ipo-
dobnie:słusznośćsąduafirmatywnegoskorelowanajestzistnieniemtego,cosięafirmuje,słusz-
nośćsądunegatywnego–znieistnieniemtego,cosięneguje.Iczymówię,żesądafirmatywny
jestprawdziwy,czyżejegoprzedmiotistnieje,bądźżesądnegatywnyjestprawdziwy,czyże
jegoprzedmiotnieistnieje,towobuwypadkachmówiętosamo.Dlategowłaśnie,gdymówię,że
wkażdymraziealboprawdziwyjest(jednolity)sądafirmatywny,albo(jednolity)sądnegatyw-
