Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
MAŁGORZATABOROWSKA
nHermesWymowny”donosiłtriumfalnieoobjęciuprzezKumasaobowiązków
naczelnegonauczyciela(archididáskalos)szkoływ1814r.Kumaspisał:nSzkołabyła
bogataiżadnainnaszkoławGrecjiniemogłasięzniąrównać.Wielkabiblioteka
idobrapensja”12.
Uczyłmatematyki,filozofii,antycznychautorów.Wprowadzałnowychautorów
inowemetody,którezdumiewałyprostodusznegoCyryla.Kumasprzytaczałwlistach
skargiCyryla:jaktojestmożliwe,żeobecnieprzedkładasięTukidydesaczyDemo-
stenesanadSynezjuszaczyGrzegorzaTeologa?PrzecieżwierszePtochoprodromosa
znaczniebardziejmelodyjneodtychEurypidesa!
PorokuKumaszrezygnowałipowróciłdoswojejszkoływSmyrnie.Sławaszko-
łyijejscholarchyrosła,jakkolwiekniebrakowałojejtakżezajadłychprzeciwników.
UczniowieKumasastudiowalijużnauniwersytetachwParyżu,Wiedniu,Italii,uczyli
jakonauczycielenawyspachHeptanezuiMorzaEgejskiego,whospodariatachMoł-
dawiiiWołoszczyzny,wAzjiMniejszej.
Wroku1818KumasznowuwyjechałdoEuropy,doWiednia.Wroczniku1819
nHermesaWymownego”opublikowałważnyartykuł:Pedagogika,czyliowychowaniu
iszkołach.Wtymsamym1819r.GrzegorzV,powróciwszynatronpatriarszy,ostro
potępiłtych,którzyzbytniopromująnauczaniematematykiinaukścisłych,awkrótce
potemostateczniezamkniętosławnesmyrneńskiegimnazjumKumasa.
Kumastymczasemintensywnietłumaczyłisampisał.Przełożyłm.in.historięfilozo-
fiiWilhelmaGottliebaTennemannaΣύv0ψigiστ0ρl!gτηgφiλ0σ0φl!g(Zarysdziejów
filozofii,1818;byłtopierwszygreckojęzycznypodręcznikobejmującycałośćdziejów
filozofii)orazskrótchronologiihistorycznejSchoellaΙστ0ρiκήχρ0v0λ0γl!(Chrono-
logiahistoryczna,1818).Wydałwłasnypodręczniketyki13.ZWiedniawyjeżdżałdo
Lipska,BerlinaiMonachium.PoznałosobiścieuczniaKanta,profesorauniwersytetu
wKönigsberguKruga,atakżeWolfa,Schellingaiinnych.
KumasbyłprzeciwnyzbrojnemupowstaniuGreków,choćzinnychpowodówniż
Korais.Tenostatni,przekonany,żeczłowiekiemjestwpełnitylkoten,ktojestwolny,
uważał,żeGrekównależynajpierwnauczyćkorzystaćzwolności,żebyumielinie
tylkowywalczyć,aleiumiejętniejejużywać.Niechciał,żebyjegorodacypowtarzali
błędyFrancuzów.Byłprzecieżnaocznymświadkiemokrucieństwrewolucji.Zokna
swegoparyskiegomieszkaniawidziałtłumyobnoszącezatkniętenapikigłowytych,
którychzabijanoprzywtórzehasełgłoszącycheręwolnościibraterstwa,przeżyłokres
Terroru.Koraisbyłzdania,żenieuniknionepowstaniezbrojnepowinnozostaćpoprze-
dzoneoświeceniemnarodu.WprzeciwieństwiedoswojegomistrzaKumaswierzył,że
jedynieBoskaOpatrznośćzdolnajestdaćGrekomwolność,ajedynąodpowiedniądla
ludzidrogą,któradowolnościprowadzi,jestmodlitwa.
12Ibidem,s.151.
13K.KońPog,Σύv0ψiggπiστημώvδi!τ0Dgπρωτ0πglρ0Dgπgρiέχ0Dσ!!ρiθμητiκήv,γgωμgτρl!v,vέ!vγg-
ωγρ!φl!v,!στρ0v0μl!v,λ0γiκήvκ!iηθiκήv[Streszczenienaukdlapoczątkującychobejmującearytmetykę,
geometrięnowoczesną,geografię,astronomię,logikęietykę],Wiedeń1819.