Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KonstandinosKumas
17
wiadomośćomianowaniunajegomiejscew1811r.znakomitegouczniaibliskiego
przyjacielaKoraisaNeofitosaWamwasa(1776–1855),upatrującwewspółpracyznim
szansęstworzeniazeszkółSmyrny,ChiosiAiwalimodelunowoczesnegoszkolnictwa
naziemiachgreckich.nPotrzebanamszkółwiejskich,tojestrolniczych,szkółtechnicz-
nych,szkółkupieckich,gimnazjówiuniwersytetów!”przekonujewewspomnianym
wstępiedoSkrótuchemii.
Kumaswystępowałgorącowobroniejęzykapotocznego.PolemizujączNeofitosem
Dukasem,pisałwnHermesieWymownym”:
IwspółcześniPlatonowiteżniemówilijęzykiemHomeraanimowązepokiPlatonaniemówiono
wpóźniejszychczasach,kiedyżylipisarzetworzącywIIczyIIIstuleciupoChrystusie.[...]Czym
innymzatemjestmowanowogreckainiewolnojejutożsamiaćzestarożytnągreką;onajestjej
córką,którawielezdołałaocalićzmatczynychprzymiotów,awięcejjeszczemożeprzejąć9.
Opracowywałsystemnowoczesnegoszkolnictwagreckiegoinieustannieobmyślał
programydlaróżnychpoziomówitypówszkół,dlaktórychprzygotowywałteżpod-
ręczniki,m.in.opróczSkrótuchemiiΣύv0ψigφDσiκήg(Zarysfizyki,1812)iΛgξiκό
γρ!μμ!τiκήg(Słownikgramatyczny).
Wszystkiedziedzinywiedzyludzkiejtakjakośzesobąpołączone,żeżadnejwtymsystemie
niemożnapominąćjakoniepotrzebnej;podobnyjestonżywemuorganizmowi,wktórymkażda
poszczególnaczęśćsłużytakżepodtrzymaniupozostałych.Niepojęliistotyowejcałościci,którzy
wynoszącpodniebiosatylkodyscyplinę,którąsamiuprawiają,lekceważąwszystkieinne10.
TakjakKoraisKumasbroniłwolnościmyśli:nNieuważamyczegośzadobredla-
tego,żetegochceBóg,alewierzymyniewzruszenie,żeBógdlategowłaśnietegochce,
ponieważjesttodobre...”11.
Nawetgdytłumaczył,np.podręcznikchemiiAdeta,dodawałwłasneuzupełnienia
iwyjaśnienia(ponad60stron)dlanGreków,którzynigdyjeszczeniewidzieliwswoich
rodzinnychstronachanilaboratoriumchemicznegoaniżadnegodoświadczenia”.
W1813r.jegorenomabyłatakwielka,żePatriarchaCyrylVIIpowierzyłmu
kierownictwoSzkołyKuruczesmewKonstantynopolu.Przyjąłtostanowiskozwielkimi
oporami,aKoraisubolewałwliściedoWasiliu:
OjbiadagłowomGreków!Ojbiadagłowom,coolejuwidaćniemają!Adziełemowegobra-
kuolejujestteżizaproszenieK[umasa]doBizancjum.Niepytaj,jakwielkiegomztegopo-
wodudoznałrozczarowania.Inietakmniezasmuciłagłupotazapraszających(przeczzichstro-
nyżadnegomrozsądnegoczynusięniespodziewał),jakporuszyłoposłuszeństwoK[umasa]...
więcwolałprzypochlebiaćsięSardanapalomstolicy,niżelibyćpierwszymwnajważniejszym
poniejmieście...
(t.III,nr594,24VI1814)
9ΕpPήgoΛόγiog1813,nr18(15XII).
10K.KońPog,Ιστ0ρiκήχρ0v0λ0γl![Chronologiahistoryczna],Wiedeń1818,s.5.
11Cyt.[za:]r.Kopάg,Θgόφiλ0gΚ!ḯρηg-Κωvστ!vτlv0gΚ0ύμ!g,s.151.