Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KonstandinosKumas
19
Człowiekwinienbaczyćnasiebiesamegoiszanowaćinnych,azwłaszczaokazywaćcześćtym,którzy
zracjiswejpozycjispołecznej–pozycjiwładcy–mająprawowymagaćszacunkuiposłuszeństwa;
winienbyćsprawiedliwywobecsiebieiinnych,kochaćbliźniegoswegoinieczynićkrzywdy
własnejswojejduszy...
–pisałwswojejEtyce.Imbardziejwpływałananiegosolidnamieszczańskafilozofia
niemiecka,tymdalejodchodziłodoświeceniowejmyślifrancuskiejiideałówrewolucji,
atymsamymipoglądówKoraisa.Stałsięlegalistą.
W1820r.,gdydowiedziałsięoistnieniuidziałalnościtajnegogreckiegostowa-
rzyszeniaFilikiEteria(TowarzystwoPrzyjaciół),przygotowującegozbrojnepowstanie,
przeraziłsię–jaksampisze–żewciągniegoonownieszczęście.PopowrociedoSmyrny
wycofałsiędodomuizająłwyłączniepisarstwem.Niezmieniłpostawy,gdypowstanie
wybuchłoismyrneńscyGrecydalisięporwaćogólnemuzapałowi.Wobawieprzed
możliwymirepresjamitureckimi(nienależyzapominać,żenawieśćowybuchuwalk
wksięstwachnaddunajskich,awkrótcepotemiwMorei,doszłodorzezimieszkań-
cówKonstantynopola,aPatriarchaGrzegorzV,mimożepotępiłpowstańców,został
powieszonynadrzwiachswojejsiedziby)wrazzcałąrodziną–matką,córką,zięciem,
wnuczką,wychowankami-uczniamiorazsłużbą–wyjechałdoTriestu.Stamtądsam
pojechałdoWiednia,gdzieGrekówtakżeogarnęłorewolucyjnewrzenie.Pracował
wciszygabinetunadsłownikiemipisałdziełożycia–monumentalne,liczące12tomów
Ιστ0ρl!iτωv!vθρωπlvωvπρdξgωv!πότωv!ρχ!i0τdτωvχρόvωvέωgτωvημgρώvμ!g,gκ
π!λ!iώv!π!vθiσθglσ!iκ!iτ!vgώτgρ!gξ!ρlστωvΓgρμ!vώviστ0ρi0γρdφωvgλgDθέρωg
μgτ!φρ!σθglσ!iDπόΚ.M.Κ0ύμ!(Dziejeludzkichpoczynańodczasównajdawniejszych
podninasze,zautorówantycznychzebrane,anowożytneodnajlepszychniemieckich
historiografówwolnoprzełożoneprzezK.M.Kumasa),wydanewWiedniuwlatach
1830–1832.
Pomimoostrożnościzostałaresztowanyprzezpolicjęaustriacką(przejętojego
korespondencjęzFriedrichemTierschem)iuwięzionywrazzKonstandinosemKo-
kinakisem(ostatnimredaktoremnHermesaWymownego”),PantaleonemWlastosem
iTeodorosemManusisemwwięzieniu,gdzieongiśosadzonoRigasa.Zpowoduzłego
stanuzdrowiaKumasiWlastoszostaliwkrótcepotemprzeniesienidoaresztudomo-
wego.Ostateczniezwolnionoichwpaździerniku1821r.
PrzezcałyokrespowstaniaKumaspozostawałwWiedniu,nieangażującsięwżadną
działalnośćpolityczną.Intensywnienatomiastpracowałnaukowo.Wroku1826wydał
swójdwutomowyobszernysłownikstarogrecki(wysokocenionyprzezKoraisa),opar-
tynagrecko-niemieckimsłownikuRohmera,orazprzełożyłzfrancuskiegoGeografię
AdrianoBalbiego(tłumaczeniewydanopośmiertnie).
Wtedywłaśniezetknąćsięmiałzmłodym,wówczasledwiedwudziestoletnimhel-
lenistąpolskim,któryuniegojakobyszlifowałznajomośćgreki,zarównoklasycznej
jakinowożytnej.Wykorzystującokazję,jakądawałmupobytwWiedniu,Dunin
Borkowskiutrzymywałniewątpliwiekontaktytakżezinnymiprzedstawicielamidia-
sporygreckiej.JednymznichbyłzapewnefanariotaJakowakisRizosNerulos(1778–
1850),przedwybuchempowstaniawysokiurzędnikwsłużbiehospodarówhegemonów