Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ILIASWRAZAS
Nowogrecy:rozpieszczonedziecifilhellenizmu?*
W1842r.,awięckrótkopoukonstytuowaniusięniepodległegopaństwagreckiego
(1832),młodywówczasateńskiintelektualistaMarkosRenieriswydałbroszurę
podznamiennym,zawierającymwsobiepytanie,tytułem:CzymjestGrecja?Wschodem
czyZachodem?1.Pytaniemiałoraczejretorycznycharakter,albowiempostawionoje
poto,bywodpowiedzidaćwyrazogólnemunastrojowipierwszychpróbokreślenia
tożsamościnowogreckiej.GrecjakonkludujewodpowiedziRenierisjestnamocy
oczywistościZachodem:n[...]uważamypisałżejestdostateczniedowiedzione,że
Grecjazgodnieznaturą,kulturąihistorycznąmisjąjestZachodem,anieWschodem2.
Jegorozumowaniebyłoproste,aodpowiedźprzewidywalna.Renierispozostawałpod
przemożnymwpływemoświeceniowegomyślicielaizarazemczołowegorzecznikangrec-
kiejpalingenezy”AdamandiosaKoraisa.CałaretorykanacjonalistycznasprzedNaro-
dowegoPowstaniaGreckiegow1821r.,awięccaławybiegającanaprzódpropaganda,
postulującaiprojektującaustanowieniegreckiegopaństwanarodowego,opartabyłana
podkreślaniu,żeGrecyprawowitymispadkobiercamikulturyGrecjiantycznej,awięc
tejkultury,wodniesieniudoktórejswojąsamoświadomośćzorganizowałanowożytna
Europa.Niegodzisięwięcargumentowaliprotonacjonaliścigreccywdrugiejpołowie
XVIIIw.inapoczątkuXIXbynaród,któregoprzeszłośćstanowikolebkękultury
cywilizowanego,zachodniegoświata,trwałwniewoliwschodniegodespoty.Grecybez
zwłokipowinnizrzucićzsiebietureckiejarzmoipowrócićtam,gdziejestichmiejsce
doZachodu,doEuropy.
Niclepiejnielegitymizowałotychroszczeńniżstarożytnekorzenieiczegonie
należyprzeoczyćmanifestowananiechęćwobecWschodu.WodpowiedziRenierisa
zawartybyłbowiemjeszczejedenbyćmożeważniejszyprzekaz.Grecjawedług
tegoprzekazunadewszystkonienależydoWschodu,atooznaczałonietylkodystans
1M.ΡSViέpng,Τiglv!iήΕλλdg;Αv!τ0λήηΔύσig;,ΕpoViσtήg[Szperacz],I(1842),s.190–215.
NależysięwdzięcznośćFotisowiDimitrakopulosowizatrudwłożonywzebranieiutworzenieantologii
dziewiętnastowiecznychtekstówautorstwaintelektualistówgreckichnatematprzeszłości,awszczególności
natematBizancjum,zob.Φ.ΔnPntpoKόπoUλog,BDζdvτi0κ!ivg0gλληviκήδi!vόησηστ!μέσ!τ0Dδgκdτ0D
gvdτ0D!iώv0g[F
.Dimitrakopulos,BizancjuminowogreckainteligencjapołowyXIXw.],Ateny1996.
2Ibidem,s.213.