Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Nowogrecy:rozpieszczonedziecifilhellenizmu?
31
ludpochodziłbyodstarożytnychGreków,byłbyludemautomatycznienieszczęśliwym.
Chybażemógłbyonichzapomniećlubichprzewyższyć”35.
WspółcześniGrecyniemogliiniemogązrobićanijednego,anidrugiego.Ambi-
walencjatożsamościowaopisanapowyżejstaniesięichlosem.NawetnazwanGrecy”
zprzedrostkiemnNowo”,choćjestnazwąperiodyzującąhistorięGrecjiiGreków,brzmi
czasemjakpróbausprawiedliwieniaaktualnejbylejakościwobecniedościgłejwielkości
iświetnościstarożytnych.
Kiedyw1959r.pisarz,politykieseistaPanajotisKanellopulosstanąłprzedaudy-
toriumUniwersytetuwMarburgu,bywygłosićwykładokulturzeiliteraturzenowo-
greckiej,rozpocząłodsłów:nConapisałbyHyperiondoswojegoprzyjacielaBellarmina,
gdybydziśpowróciłdoukochanejziemiswojejojczyzny?”36.Przywołaniebohatera
utworuHölderlinaniebyłojedyniekurtuazyjnymgestemwobecgospodarzy,mają-
cymdowieść,żeGrecyniezapominająowielkimumiłowaniuantycznejGrecjiprzez
Niemców.WpytaniuKanellopulosazawierasięimplicitedyskutowanytuproblem
niedogodnościwynikającejzbyciapotomkiemstarożytnychGreków.Wyidealizowany
przezEuropęwizerunekstarożytnejGrecjistawiałGrekówprzedbardzouciążliwymi–
możnapowiedzieć–uwłaczającymimdylematem.Musieliotobowiemodpowiedzieć
sobienapytanie,dojakiegostopniapowinniświadomiestaraćsiętemuzachodniemu
wizerunkowiGrecjisprostać,adojakiegostopniapozostaćsobą.Zdawalisobiespra-
wę,żeprzybywającydoGrecjiEuropejczykjestzregułyrozczarowanyfaktem–jak
jużpisałem–żeniespotykanaswejdrodzePeryklesówiSokratesów,niewidzizatem
analogiimiędzytym,cojawimusięprzedoczyma,iukształtowanymwcześniejwize-
runkiemGrecji.
Hyperion,innymisłowysamHölderlin–kontynuowałKanellopulos–byłabsolutnąmiarągrec-
kiejpiękności,ludzkiejpiękności.ByłabsolutnymGrekiempochodzenianiemieckiego.Jakmoże
tąabsolutnąmiarąbyćocenionydzisiejszyGrek?Jakmożebyćocenionydzisiejszyczłowiek?Nie
wiemnawet,czyprzedtąmiarąmógłbystanąćchoćbynajlepszyspośródstarożytnychAteńczyków.
Owamiaraniejesttylkoklasyczna,leczjestwywyższonymprzezromantycznąnostalgięNiemca
HölderlinaniewidzialnymszczytemNiemożliwego[...]KryteriumHyperionabyłoabsolutne,po-
nadhistoryczneinadludzkie37.
WdalszymciąguKanellopulosprowadziHyperionapoopowiadanejprzezNo-
wożytnychGrekówhistoriiodBizancjumdojegoczasów,wskazującnaosiągnięcia
duchoweiliterackieswoichwspółziomków.Nieinteresująnaswtymmiejscuprefe-
rencjeaksjologiczneKanellopulosawodniesieniudonowogreckiejkulturyiliteratury,
lecztrudnedoukryciaintencje.GreckipisarzpragnąłzwrócićNiemcomuwagęna
dwierzeczy.Popierwsze,żespoglądanienawspółczesnychGrekówzperspektywyza-
bsolutyzowanejprzeszłościjestnadużyciemikrzywdziGrekóworaz–podrugie–że
35Ibidem,s.29.
36Π.KoVSλλόπoUλog,Π0lησηκ!i!λήθgi!στηΝg0gλληviκήζωή[P
.Kanellopulos,Poezjaiprawdawżyciu
Nowogreków],Ateny1989,s.9.
37Ibidem,s.11i17.
