Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
ILIASWRAZAS
nowożytniGrecymająswójwłasnydorobek,któregowperspektywienormalnych,
ludzkichkryteriówwcaleniemusząsięwstydzić.Niedoprzeoczeniajestjednakfakt,
żecaływywódbyłtakskonstruowany,byusprawiedliwićnowożytnychGreków.No-
wożytnyHellenmusiwięcstaletłumaczyćsięzeswojejhelleńskości.
Wśródpoważnychwspółczesnychteoretykówgreckich,amamtunamyślitych,
którzywswoichpracachwkładająwielewysiłku,bywyzwolićsięspodwładzyoficjal-
negodyskursunarodowego,możnajeszczespotkaćsięzprzekonaniem,żenowogrecki
npowrótdokorzeni”byłruchemwzględnieniezależnymirównoległymdowzbierają-
cegowXVIIIstuleciuwzrostuzainteresowaniaGrecjąklasycznąwEuropie.Takwięc
Tsukalaspisze:nNiezapominajmy,żeodrodzenienarodoweGrecjizbiegasię[podkr.
I.W.]zeuropejskimodkryciemgreckiejstarożytności,którauwznioślonazostałado
rangikolebkiifundamentueuropejskiejkultury”38.
Otóżprawdziwośćtakiegopogląduwydajesięwątpliwaizapewnejestbezwiednym
przyjęciemprzezautorapewnejkliszyodnależącegodoinnegoporządkudyskursuide-
ologiinarodowej.Trudnosobiewyobrazić,żebyGrecysamiwymyśliliuprzywilejowanie
antycznejtradycjiiżebytouprzywilejowanieodpowiadałodokładnieprerogatywom,
jakieGrecjiantycznejprzyznaliEuropejczycy.Prawdziwewydajesięprzekonanie,ze
nowogreckiruchnacjonalistycznytakochoczoidynamiczniewykorzystywałnhelleńską
kartę”,ponieważtradycjaklasycznazostałajużnwynaleziona”przezEuropę,zanim
jeszczepojawilisięNowogrecy.Należyzgodzićsięzatemześmiałymiradykalnym
poglądeminnegowybitnegouczonegonowogreckiego,PanajotisaKondylisa,żegdyby
samiNowogrecychcieliprzeforsowaćideę,żeichwłasnekorzeniekolebkącywilizo-
wanegoświata,wywołałobytowesołośćpodobnądotej,jakamiałabymiejsce,gdyby
zpodobnymiroszczeniamiwystąpilinp.KirgiziczyEskimosi39.Dopierojużdokonany
faktpojawieniairozprzestrzenieniasięantycznegoideałuwEuropiepozwoliłgreckim
nacjonalistomnagłoszenie,żeprzeszłośćichkrajujestkolebkąkulturyEuropejskiej.
KiedywięcniektóregrupyNowogrekówwXVIIIw.przyswoiłyhellenolatrięwformiearcheolatrii,
bywyrazićsięideologicznie,przystępowalidopewnejjużukształtowanejtradycjieuropejskiej,która
dokładniewtedy,wrazzOświeceniem,wzbogacałasięirozprzestrzeniała.StarożytnaGrecjajako
symbolpewnegouformowanegokulturowegopogląduzeszczególnymicechami,aniepoprostu
jakopamięćiużywaniewybranychtekstówodkrytazostaławięc(albowynaleziona)wzachodniej
Europieiprzezzachodnioeuropejskichuczonych,byprzenieśćsięstamtąddogreckojęzycznego
obszaru[...]40.
Tenfaktbyłbrzemiennywkonsekwencje,któredadząosobieznaćzarównowdal-
szymrozwojunowogreckiegonacjonalizmu,jakiwsamoświadomościmieszkańców
38K.TσoUKoλάg,Ιστ0ρl!,μύθ0iκ!iχρησμ0l,s.320.
39Π.KoVδńλng,Ηκ!χgξl!τ0D!στiκ0ύστ0iχgl0Dστηvg0gλληviκήκ0ivωvl!κ!iiδg0λ0γl![P
.Kondylis,
Degradacjamieszczańskichelementówwnowogreckimspołeczeństwieiideologii,[w:]idem,Ηπ!ρ!κμήτ0D
Αστiκ0ύΠ0λiτiσμ0ύ!πότημ0vτέρv!στημgτ!μ0vτέρv!gπ0χήκ!i!πότ0φiλgλgDθgρiσμόστημ!ζiκήδημ0κρ!τl!
[Upadekkulturymieszczańskiejodepokimodernizmudopostmodernizmuorazodliberalizmudomasowej
demokracji],Ateny1991,s.33.
40Ibidem,s.32–33.