Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ł.Żurek,Filologia:problemydefinicyjne...
33
wszechwładniemetodzieprzyczynkarsko-filologicznej”
93
-sprawiło,żewkręgu
badaczywyrastającychztradycjiwarszawskiegokołaorazwspółpracującego
znimśrodowiskapolonistówwileńskichskupionychwokółManfredaKridla,
zsamegoterminunfilologia”,wodniesieniudowspółczesnychbadańliterackich
poIIwojnieświatowej,korzystanoprzedewszystkimwnazwachkierunkówstu-
diów,edytorstwanaukowegoorazzwiązanychznimpraktyk(tutaj:wymiennie
zntekstologią”)94czyteżpodstawanalizytekstuliterackiego95.
Tego,jakBaudouinprzedstawiałXIX-wiecznąfilologięorazjejkontynu-
acjezpoczątkuXXw.,niemożnajednakwżadnymrazietraktowaćprezenty-
stycznie,jakotrafnej,obiektywnejkrytykiwspółczesnejmudyscyplinywiedzy.
Przedewszystkimzkontekstubardzobogatej,boliczącejnajprawdopodobniej
350tekstów,publicystykijęzykoznawcywiemy,żekrytycznystosunekdotra-
dycjifilologicznejwiązałsięzjegopoglądamipolitycznymimieszczącymisię
wspektrumliberalizmueuropejskiego
96
.AntyfilologiczneuwagiBaudouina,
takjakiwypowiedziinnychówczesnychbadaczy,stanowiłyzatemjedenzele-
mentówtoczącejsię(jakudowadniająbadaniaHelenyMarkowskiej-Fulary)97
odpoczątkuXIXw.,takżenapoluszerokorozumianejfilologii,dyskusjinad
relacjąmiędzynpartykularnością”anuniwersalnością”polskiejkultury.Co
istotne,tadebatamiałacharakterzarównoogólnoeuropejski,wpisującysię
wdyskursoregionalizmie98,jakilokalny.OddrugiejpołowyXIXdopoczątku
XXw.jejtłostanowiłybowiemklęskipolitycznelat1830,1846i1864,zmuszające
93K.Budzyk,Zzagadnieńł,s.376.
94Zob.np.J.Krzyżanowski,Zakresnaukioliteraturze,[w:]idem,Naukaoliteraturze,
Wrocław1984[1955],s.32-33.Zawężeniepolaznaczeniowegofilologiidoedytorstwanauko-
wegowiązałosięwPolsce,paradoksalnie,zrozwojemedytorstwajakodyscyplinypomocniczej
filologii.Natentematzob.M.Mejor,PoczątkinowoczesnejflologiiwPolsce(1884-1918)iwiel-
kieedycjewokresiemiędzywojennymdoroku1939,[w:]Humanizmiflologiał,s.459-465.
95JakpisałaSkwarczyńskawdrugiejpołowielatczterdziestych:n[ł]wżadnąmetodykę
badańliterackichniemożnainicjowaćuczniabezwprowadzeniawto«abc»,jakimjestele-
mentarnametodafilologiczna”
.S.Skwarczyńska,Filologiał,s.38.
96Zob.M.Skarżyński,NowoczesnepaństwoispołeczeństwowpoglądachJanaBaudouina
deCourtenay,[w:]StrukturalizmwEuropieł,s.57.
97Badaczkawskazujenafakt,żejużodpoczątkuXVIIIw.napolupolskiejfilologiimożna
zaobserwowaćtendencjędoprofesjonalizacji(rodzącychsięwówczas)badańnadliteraturą.
Zob.H.Markowska,Anacademicdisciplineatacrossroads:thedilerentapproachestoteaching
literatureinWarsawandinVilniusintheyears1811-1830.Aninitialanalysis,nZagadnienia
RodzajówLiterackich”2016,z.4;eadem,EuzebiuszSłowacki-literatiliteraturoznawca,nRuch
Literacki”2017,z.1.
98Zob.M.Mikołajczak,Idearegionalistycznawpolskiejrefleksjioliteraturze,[w:]Regiona-
lizmliterackiwPolsce.Zaryshistorycznyiwybórźródeł,red.Z.Chojnowski,M.Mikołajczak,
Kraków2016,s.33-38.Autorkapodkreślanawstępie,żeregionalizm-zarównojakonurt
literacki,jakibadawczy-jużuswychźródeł,tzn.wdziałalnościFrédéricaMistrala,założyciela
ZwiązkuFelibrów,miałcharakterideologiczny.
