Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
ErnstCassirer,Filozofaformsymbolicznych.Częśćtrzecia:Fenomenologiapoznania
posiadapierwowzoruwrzeczach,atylkorozmywasięwogólnościsłowa.
Pojęciemateriidajewnajlepszymwypadkumglistąirozmytąnominalną
definicjętego,corzeczywiste,podczasgdyjejdefinicjęrealnąmożnazna-
leźćtylkowsferzepercepcjizmysłowej,wjejindywidualnymcharakterze
iindywidualnymzróżnicowaniu.Stądteżtowłaśniekrytykajęzykastaje
sięponowniepodstawąkrytykipoznania.Abyukazaćspecyficznie-odmien-
nycharakternaszejwiedzy,Berkeleywskazujenapodwójnąformę
języka.Dlaniegosamapercepcja,ogółzmysłowychfenomenów,jest
równieżformąjęzyka-niemamytujednakdoczynieniazkonwencjonal-
nymjęzykiemsłówiznaków,leczzowympierwotnymjęzykiem,którym
przemawiadoczłowiekametafizycznapraistota-Bóg
keleyascholastycznalogikaoraznauka,któraszłajejślademistawałasię
odniejcorazbardziejzależna,odwróciłasięjednakodźródłowejwarstwy
wszelkiejprawdyiwszelkiejrealności.Zastąpiłaonaiwyparłaintuitywny
językzmysłówdyskursywnymjęzykiempojęćogólnych.Tylkoburząccały
gmach,którywzniosła,możemymiećnadziejęnauchwycenieizrozumienie
konkretnejiźródłowejpostacibytuorazpierwotnychelementów,zktórych
jestonzbudowany.
TakwięcBerkeleywzywadoświadczenienwewnętrzne”dowalkizdo-
świadczeniemnzewnętrznym”
,psychologiędowalkizfizyką.Konfliktten
przenikacałąjegofilozofię,aswójszczególnywyrazznajdujewnieustannej
polemicezpodstawamiNewtonowskiejmatematykiiteoriiruchu.Jednak
wfizyceXIXwiekudochodzidociekawejzmianynafroncietejwojny.Ber-
keleyowskateoriapoznania,którastanowiłaprzecieżnajpotężniejszedziało
wstarciumetafizykizfizykąmatematyczną,przenikaterazwobszarsamej
fizyki.Toprzypomocytejwłaśnieteoriiposzukujesięfundamentówfizyki
iprzeprowadzarewizjęjejzasad.Logikapoznaniaprzedmiotowego,
którarozwijałasięwścisłymzwiązkuzklasycznymsystememfizykiiktóra
znalazławreszcieswójkulminacyjnypunktwsystemiefilozofiitranscenden-
talnejKanta,zdajesiętymsamymostatecznieustępowaćnarzeczpsycholo-
gii-ataostatniarozwijasięterazwkierunkuściślesensualistycznymjako
czystanpsychologiaelementów”
.Tenzwrotwdziewiętnastowiecznejepiste-
mologiiwyznaczananalizawrażeń”Macha.Machjakoswójgłównycel
metodologicznywyraźniewskazujechęćzniesieniadotychczasowych
NatematBerkeley)owskiegopojęcianjęzykawizualnego”zob.FFS1,s.110inast.
[ECW11,s.77inast.].
