Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
51
jedyniennominalne”
.Jednakzatymświatemsamegoznakustoiświattego,
cooznaczane-atymniemożebyćnicinnego,jakświatciał.Tu-
tajpozorniefenomenologiczneujęcie,wyjścieodczystegofaktunsamego
zjawianiasię”zmieniasięwswojeprzeciwieństwo:wtezęoabsolutnejreal-
nościnmaterii”jakotego,cojedyniepoznawalneijedynierealne.Uempi-
rystycznychnastępcówHobbesamaterializmtenjestzwalczanynagruncie
teoriopoznawczymlubmetafizycznym;alenawetunich,waspekcieczysto
metodycznym,niezostajebynajmniejprzezwyciężony.Ichpsycholo-
giarównieżzawszeporuszasiępotorachnaturalizmu;równieżichteoria
percepcji,byopisaćfenomenpercepcjijakotaki,musinajpierwrozbićgo
naczęści,któretraktujesięjakoniezależnieistniejącematerialneskładniki.
Niktniepodnositupytaniaoto,czywogóleadekwatneidopuszczalne
jesttakiepojęcieelementów,pojęciepsychicznegonatomu”;analogiado
fizykizostajeprzyjętajakowytyczna,którąpsychologicznebadaniespełnia
bezwzględnieibezwyjątku.
NiemalcałapsychologianaukowaXVIIiXVIIIwiekuporuszałasię
wtymkręgu-spodziewałasięodkryćistotętego,copsychiczne,wyodręb-
niającnproste”elementyświadomościiodkrywającreguły,zgodniezktóry-
miłącząsięonewprocesieasocjacji.Tylkojedenmyślicielsiętuwyłamuje
-itotakbardzo,żepoczątkowojegogłoswydajesięledwiesłyszalny.Jako
pierwszynanowądrogęwkroczyłHerderwswoichrozprawachÜber
denUrsprungderSprache
orazErkennenundEmpfndendermenschlichen
Seele.CzystofilozoficznepodstawyswoichrozważańwywodzionzLeib-
nizjańskiegopojęciajednościświadomościjakojednościapercepcji.
Jednocześniewzbogacajednaktopojęcieocałąwiedzęispostrzeżenia,
którenabyłsamodzielnie.Niewychodziodnaukprzyrodniczych,niewy-
chodziodfizykiczyfizjologii,aleodpytaniaoznaczeniejęzyka.Ajego
oryginalnośćigeniuszprzejawiasięwtym,żeniepróbujepodporządkować
językatradycyjnymkategoriompsychologii,ależeodkrywaprzynależne
mukategoriedopierożyjącwnim,rozumiejącgoireinterpretującwopar-
ciuojegoużywanie.Wtensposóbtonowepodejścieprzenikatakżedo
fenomenologiipercepcji-iodrazuwprostpokazujeswojąożywcząiza-
pładniającąmoc.Charakterbadaniazmieniasięniejako,ponieważHerder
[Wyd.pol.:J.G.Herder,Rozprawaopochodzeniujęzyka,przeł.B.Płaczkowska,[w:]
tenże,Wybórpism,wybórioprac.T.Namowicz,przeł.J.Gałeckiiin.,Wrocław1987,
s.59-175].
