Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
49
ndedukować”obowiązywaniaorazkoniecznościtegoprocesuzsamego
opisu.Zdecydowaneoddzielenietego,condane”
,odtego,conpomyślane”
,
jest-odczasówHume)a-jednymznajważniejszychcelówipostulatów
samegoempiryzmu.Humewykazałraznazawsze,żezwłaszczanidea”przy-
czynowościniejestzawartawsamejimpresjizmysłowejiniemożebyćzniej
wżadensposóbwywnioskowana.Alepozytywistycznateoriapoznanianie-
rzadkozapomina,żetenwniosekHume)adziałateżwodwrotnymkierun-
ku-żerównieżwprzedstawienietego,cowświadomościpercepcyjnej
czystofaktyczne,niemożnamieszaćniczego,coostateczniezakorzenio-
nejestwmyśleniuprzyczynowymiztegomyśleniaczerpieswąpożywkę.
Mieszanieperspektywyopisowejigenetycznejoznaczawięcpogwałcenie
duchasamejmetodyempirycznej.Jednakdotakiegozmieszaniadochodzi,
gdypofaktyzzakresufizjologiizmysłówsięgasiętam,gdzieidzie
oczystąfenomenologiępercepcjiigdyzdanychtychpróbujesięuczynić
podstawępodziału,fundamentumdivisionis.TeoriaelementówMachanie
uniknęłategoniebezpieczeństwa-iprzeztonabrałazupełnieinnegocha-
rakterumetodologicznego,niżwynikałobytozjejpierwotnegozamysłu.
Zgodnieznimdoktrynatamiała,jaksięzdaje,iśćwkierunkuswoistego
rozluźnieniapojęciaprzedmiotuobiektywizującejnauki,azwłaszczapoję-
cianmaterii”
.Materianiejestturozumianajakocośsubstancjalnego,lecz
jakokompleksprostychwrażeńzmysłowychizdefiniowanajakosamoich
współwystępowanie.Psychologiamiałaskorygowaćiprzezwyciężyćdogma-
tycznynmaterializm”fizyki.Wtensposóbto,cofizycznieproste,zostało
zastąpionetym,copsychicznieproste,aprostyatom-prostymdoznaniem.
Dokładniejszaanalizapokazujejednak,żepriorytetprzyznanytutajtemu,
copsychiczne,nadtym,cofizyczne,priorytetświadomościnadbytem,jest
pozorny.Kluczoweniejestbowiemto,czytreść,materiał,zktóregoma
byćutkanacałarzeczywistość,nazwiemynmaterią”
,czyndoznaniem”
.Istotne
jestraczejto,wjakimkierunkuzmierzaogólnainterpretacjarzeczywistości,
koncepcjajejnformy”ijakiekategoriezakładajakopierwotneiobowiązu-
jące.Szybkookazujesiętu,żeramąkategorialną,naktórejMachzbudował
swojąepistemologię,mimowszystkichmodyfikacji,gdyidzieoszczegóły,
jestobiektywneiobiektywizująceprzyrodoznawstwo.Machszukałido-
magałsięwspólnejbazydlaprzedmiotupsychologiiiprzedmiotufizyki.
Niemożnaichtraktowaćrozłącznie,aletrzebajewyprowadzićzjednego
itegosamegokorzenia.Tymsposobemmiałodojśćdożywejinterakcji
międzydoświadczeniemnwewnętrznym”anzewnętrznym”;fizykamiała
