Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
ErnstCassirer,Filozofaformsymbolicznych.Częśćtrzecia:Fenomenologiapoznania
***
Tawszechstronnośćiwielowątkowośćtomuwiązałasięzlicznymikło-
potamiwpracytranslatorskiej.Powodowałjeprzedewszystkimfakt,że
Cassirerporuszasięnastykukilkutradycjifenomenologicznychipsycho-
logicznychodnoszącjedoswejwłasnejkoncepcji.Językniemieckiłączyte
tradycjenaturalnie,jednakpolskietłumaczenieuzależnionejestodistnie-
jącychizakorzenionychjużwpolskiejliteraturzefilozoficznejprzekładów
najważniejszychterminów.Takpopularnimyśliciele,jakchoćbyBrentano
iHusserl,zktórymiCassirerdyskutujewtekścieniniejszegotomu,do-
czekalisięwieluopracowańitłumaczeńnajęzykpolski,proponujących
niekiedybardzorozbieżnerozwiązaniaterminologiczne.Wciążtrwajądys-
kusjepolskichfenomenologównatematmożliwościujednoliceniaprze-
kładupodstawowychpojęćtejdziedziny-pojęćobecnychprzecieżwtak
różnychkoncepcjach,jakkoncepcjeKanta,Hegla,Heideggera,Husserla,
Brentanaczygestaltystów.
Innymproblemembyłfakt,żewieleomawianychprzezCassirerapojęć
zzakresupsychologii,medycyny,atakżenaukścisłychwogóle(fizykiczy
matematyki)alboewoluowało,albocałkowiciezniknęłozarenywspółcze-
snejnauki-wkońcudziełotomajużniemalstolat.Niektórepojęciawcale
niezakorzeniłysięalbonawetniepojawiływpolskiejtradycjinaukowej,
niektórezmieniłyznaczenie,zaczęłyobejmowaćszerszekontekstybądź
znalazłyinnezastosowanie.Wkażdymprzypadkustaranosięjaknajlepiej
oddaćniuansepojęciowe,niegwałcącprzytympracytłumaczyprzywoły-
wanychprzezCassireradzieł.Niekiedytrzebabyłozachowaćwnawiasie
oryginalneterminy,wniektórychprzypadkachpodejmowaćniestetyra-
dykalnedecyzjemodyfikującedotychczasowątradycjęprzekładu,awnie-
których-tamgdzienieudałosiędotrzećdopolskichodpowiedników
-samemucośzaproponować.Częstojednak-kładącakcentraczejnaogól-
nysensniżfilologiczneroztrząsania-pozwalanosobienapewnądowol-
ność,nawetwprzypadkuterminówntechnicznych”
,takichjaknaprzykład
Wahrnehmung,AnschauungczyVorstellung.Tenpierwszy-Wahrnehmung
-funkcjonujewprzekładachpolskichjakopercepcja,postrzeżenieczyspo-
strzeżenie-trudnoustalićnwiodące”czyteżpretendującedonustalone-
go”tłumaczenie.Niezdecydowanosiętujednaknajegokonsekwentny
przekład-wszystkiewspomnianepropozycjesątustosowanezamiennie,
aoichużyciuniekiedydecydujączynnikikontekstowe(np.dlaempirystów
