Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Filozofiaformyliterackiej
Magiadoskonałatota,wktórejnaszeorzeczenia(albodekre-
tywerbalne[verbaldecrees])natematistotydanejsytuacjibędą
możliwienajbliższeprecyzyjnemuustaleniu,jakatasytuacja
naprawdęjest.Każdyprzybliżonyschematjest„dekretem”.
Tylkodoskonaleprecyzyjnyschematmógłbysprawić,by
magiaprysła,ponieważwtakimprzypadkustrukturanazw[the
structureofnames]byłabyidentycznazestrukturąnazywaną[thestruc-
turenamed].TenwłaśnietypschematuSpinozawswojejkoncepcji
„ideiadekwatnych”wskazałjakocelfilozofii,godzącywolnąwolę
ideterminizm,gdzie„Niechtakbędzie”jesttożsamez„Musitak
być”i„Takwłaśniejest”.Doskonaleprecyzyjnyschematmógł-
bypowstaćoczywiścietylkownieskończonym,wszechwiedzą-
cymumyśle.
„To(zmoralnegolubtechnicznegopunktuwidzenia)złe”
jestinaczejukształtowanymstylistyczniewariantemzdania„Nie
róbtego”-zzastrzeżeniemjednak,żetegoprzekładuzarządze-
nianajęzykkonkretuniemożnauznaćzatożsamyz„demaska-
cją”[debunking]orzekaniasłownego.Zarządzeniemożebyćsłusz-
ne,jeśliwykorzystujestrategięadekwatnądodiagnozowaniadanej
sytuacji.Naukajednocześnieuznajeiukrywaelementdekretowania
wdowodzeniutwierdzeńdziękizapożyczeniomłacińskim,kiedy
wskazujebezpośrednionazarządzeniastanowiąceniekwestiono-
walnąpodstawęwdowodzeniu,alenazywaje„postulatami”(postu-
latum-żądanie,polecenie),czymśwrodzaju„zarządzeńwarun-
kowych”,zgodniezobecnątendencjądorozrzedzaniajęzyka
naukowego.Wefekcie„zasadniczezarządzenia”zostajązastąpione
całymmnóstwemzarządzeńpomniejszych,którezesobąkonku-
rują;podobniedziejesięwpoezjiwspółczesnej,któraswójwielki
czarrozmieniłanagarśćdrobnychuroków,każdyutwórciągnienas
wswojąstronęiczęstosątostronyprzeciwne,zupełniejakwprzy-
padkuskonfliktowanychinteresówwparlamencie.
DZIAŁANIESYMBOLICZNE
Powyższerozważaniamożemypodsumowaćstwierdzeniem,
żepoezję,jakkażdyaktwerbalny,należyuznaćza„działanie
symboliczne”.Leczchociażmuszęużyćtegookreślenia,kate-
goryczniesięsprzeciwiamzaszufladkowaniutejkoncepcjijako
„symbolizmu”.Zdajęsobiesprawęztego,żeludzielubiąszuflad-
kować,żeszufladkowanie,porządkowaniepojęćpoprawia
