Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zwrotantypozytywistycznydopełniony(zamiastwstępu)
9
sensrządziłzatemcałymliteraturoznawstwem.Złamałgodopie-
roreader-responsecriticismorazneopragmatyzm(wkładdekon-
strukcjipozostawiamdoinnejdyskusji).Iwjednymiwdrugim
przypadkureflektorzostałskierowanycałkowicienatego,ktodo-
konujeinterpretacji(piszęDcałkowicie”albowiemjużwfenome-
nologiiIngardenaczywniemieckiejestetycerecepcjiuwzględ-
nionorolęodbiorcytekstuwjegokonstytuowaniu,jednakrola
tabyłazawszesłużebnawobectekstusamego,którywyznaczał
ograniczeniadladowolnościswegoodczytania).Istotatejopera-
cji–Dprzewrotukopernikańskiegowliteraturoznawstwie”–po-
legałanatym,żetojużniepodmiotpoznania(odbiorca)musiał
siędostosowaćdoprzedmiotupoznania(tekstu),alenaodwrót:
toprzedmiot(tekst)musiałsiędostosowaćdopodmiotu(odbior-
cy),atenostatnipoznawałwtekścieto,copierwejsamwniego
włożył.Owodostosowaniesięprzedmiotudopodmiotudotyczy
wielukwestii.Jednąznajważniejszychjestniewątpliwiekonstruk-
cjatekstuzmateriałukulturowego,któryznajdujesiępodręką.
Konstrukcjazawszezatemkorzystającazewspólnotowychzaso-
bównarzędzikonstrukcji(interpretacji),cozapewniajużnastar-
cieidentyfikacjętego,coskonstruowane,jakoobiektywnieda-
negowobrębiepewnegomożliwegodowyobrażenia(akcepta-
cji)nagrunciedanejkulturyzespołuwariantówkonstrukcyjnych
(azatemwariantówDobiektywności”).Drugasprawatoprzyda-
nietemu,coskonstruowane,pewnegosensuwwynikuinterpre-
tacjikorzystającejzjednegozdostępnychwdanejkulturzewa-
riantówaksjologii,szerzej–światopoglądu.Wtensposóbdo-
chodzimydoustaleń,którestałysiępodstawązwrotuetycznego
wliteraturoznawstwie.Okazałosię,żewostatniejinstancjikaż-
dakonstrukcja/interpretacjatekstujestdziałalnościąaksjologiczną
mającązazadaniepotwierdzenie/podważenieokreślonegozespo-
łuprzekonańwartościującychocharakterzeetycznym,anawet
politycznym(zwrotetycznyjestzpewnościątakżezwrotempo-
litycznym).Orientacjareader-responsecriticismwwersjiStanleya
Fisha,podobniejakneopragmatyzmwwersjiRichardaRorty’ego
pokazały,żewybórokreślonejmetodywliteraturoznawstwiejest
zawszesprawąwtórnąwobecwcześniejdokonanego(najczęściej
milcząco,rzadkojawnie)wyboruaksjologii;żeowewyboryniesą
samotne,leczwiążąsięzewspólnotami(Dwspólnotamiinterpre-
