Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.1.Prawdajakoelementświadomości
41
(BigBang)11iinne.Brakadekwatnościprzekonańdofaktów,doktórychodnosząsię
przekonania,mógłbybyćpodstawądozakwestionowaniawszystkichprawiteorii
ekonomicznych,poczynającodprawapopytuipodaży.Powszechnybraktejade-
kwatnościstałsięinspiracjądostworzeniafalsyfikacjonistycznejmetodologiibadań
naukowych.Rygorystycznestosowanietejmetodologiidoprowadziłobydozamro-
żeniabadańnaukowychiuniemożliwiłobystawianieśmiałychhipotez.Konieczne
jestwięcpogodzeniesięzkoniecznościąuznawaniazaprawdziwetychprzekonań,
któresątylkoprawdopodobnewdanymczasie,wdanymmiejscuiprzydanychoko-
licznościach.Wjęzykupotocznymprzekonaniatakieokreślasięnierazpejoratywnie
jakoUpółprawdy”,aleokreślenietopowinnobyćstosowanewyłączniedoprzypadków
świadomegomanipulowaniaprawdą(celowegozafałszowywaniastanurzeczy),
aniedowyobrażeńprawdopodobnych.
DualizmświataumysłowegoiświatarealnegojestUwęzłemgordyjskim”wpro-
cesiepoznaniaprawdyoświecierealnym.Próbąrozwikłaniategowęzłastałasię
koncepcjawychodzeniapozagranice,nazywanatranscendencją(transcendentalnoś-
cią),niejednolicierozumianąprzezróżnychmyślicieli.Koncepcjatastałasiępopular-
nadziękiImmanuelowiKantowi,którywykorzystałjąwodniesieniudowarunków
poznaniaempirycznego.ZaproponowanyprzezKantatranscendentalizmzmienia
przedmiotklasycznejmetafizykiiprzekształcająwnaukęogranicachpoznaniarze-
czy.JakorealistaKantuważałzanaturalnyzwiązekmyśleniazbytem,czyliprzyjmo-
wał,żemyślisięzawszetylkoto,cojest(istnieje),ajegorozważaniatranscendentalne
wcalenieopierałysięzaUprzekraczaniu”klasycznejproblematykiepistemologicznej,
lecznaUprzekraczaniu”stanowiskprzyjmowanychwklasycznejrelacjipoznawczej,
toznaczydogmatyzmuzjednejstronyisceptycyzmu–zdrugiej12.
Podejścietranscendentalneniewykluczajednakmożliwościikoniecznościmy-
śleniaomyśleniu,wktórymkryjąsięzasadniczekwestieprawdziwości.Realnarze-
czywistośćsamawsobiejestprawdziwa,nieprawdziwemogąbyćnatomiastmyśli
otejrzeczywistości.Prawdziwepoznanierzeczywistościniejestprocesempolega-
jącymnatworzeniujejwiernejreplikiwludzkimumyśle.Umysłowyczyudokumen-
towanyzapisstanurzeczywistościjestzawszejakimśuproszczeniem.Pierwotnym
źródłemmyślijestprzypuszczenie,żecośistnieje.Nierazokazujesiętozłudne,
alewwieluwypadkachpozwalapodjąćempiryczneobserwacjeiformułowanie
przekonań.
11
P.J.Steinhardt,N.Turok,NieskończonyWszechświat.Pozateorięwielkiegowybuchu,Warszawa
2009.
12J.Surzyn,Różneinterpretacjekantowskiegotranscendentalizmu,UIDEA–Studianadstruktu-
rąirozwojempojęćfilozoficznych”2016,vol.XXVIII,nr1,http://repozytorium.uwb.edu.
pl/jspui/bitstream/11320/5507/1/Idea28_1_J_Surzyn_Rozne_interpretacje_kantowskiego_
transcendentalizmu.pdf(dostęp:5.06.2021).Zob.teżI.Dec,Transcendencjaczłowieka
wprzyrodzie,Wrocław2011,http://www.dbc.wroc.pl/Content/8845/Transcendencja.pdf
(dostęp:5.06.2021).
